Shelley, Percy Bysshe: Prometheus ontboeid. Een lyrisch drama in vier bedrijven (Prometheus Unbound. A Lyrical Drama In Four Acts. Holland nyelven)
Prometheus Unbound. A Lyrical Drama In Four Acts. (Angol)Dramatis Personae.
Prometheus. Demogorgon. Jupiter. The Earth. Ocean. Apollo. Mercury. Oceanides: Asia, Panthea, Ione. Hercules. The Phantasm Of Jupiter. The Spirit Of The Earth. The Spirit Of The Moon. Spirits Of The Hours. Spirits. Echoes. Fauns. Furies. Act . Scene: A ravine of icy rocks in the indian caucasus. Prometheus is discovered bound to the precipice. Pantea and ione are seated at his feet. time, night. During, the scene morning slowly breaks. PROMETHEUS: Monarch of Gods and DAEmons, and all Spirits But One, who throng those bright and rolling worlds Which Thou and I alone of living things Behold with sleepless eyes! regard this Earth Made multitudinous with thy slaves, whom thou Requitest for knee-worship, prayer, and praise, And toil, and hecatombs of broken hearts, With fear and self-contempt and barren hope. Whilst me, who am thy foe, eyeless in hate, Hast thou made reign and triumph, to thy scorn, O'er mine own misery and thy vain revenge. Three thousand years of sleep-unsheltered hours, And moments aye divided by keen pangs Till they seemed years, torture and solitude, Scorn and despair,--these are mine empire:-- More glorious far than that which thou surveyest From thine unenvied throne, O Mighty God! Almighty, had I deigned to share the shame Of thine ill tyranny, and hung not here Nailed to this wall of eagle-baffling mountain, Black, wintry, dead, unmeasured; without herb, Insect, or beast, or shape or sound of life. Ah me! alas, pain, pain ever, for ever! No change, no pause, no hope! Yet I endure. I ask the Earth, have not the mountains felt? I ask yon Heaven, the all-beholding Sun, Has it not seen? The Sea, in storm or calm, Heaven's ever-changing Shadow, spread below, Have its deaf waves not heard my agony? Ah me! alas, pain, pain ever, for ever! The crawling glaciers pierce me with the spears Of their moon-freezing crystals; the bright chains Eat with their burning cold into my bones. Heaven's winged hound, polluting from thy lips His beak in poison not his own, tears up My heart; and shapeless sights come wandering by, The ghastly people of the realm of dream, Mocking me: and the Earthquake-fiends are charged To wrench the rivets from my quivering wounds When the rocks split and close again behind: While from their loud abysses howling throng The genii of the storm, urging the rage Of whirlwind, and afflict me with keen hail. And yet to me welcome is day and night, Whether one breaks the hoar-frost of the morn, Or starry, dim, and slow, the other climbs The leaden-coloured east; for then they lead The wingless, crawling hours, one among whom --As some dark Priest hales the reluctant victim-- Shall drag thee, cruel King, to kiss the blood From these pale feet, which then might trample thee If they disdained not such a prostrate slave. Disdain! Ah, no! I pity thee. What ruin Will hunt thee undefended through wide Heaven! How will thy soul, cloven to its depth with terror, Gape like a hell within! I speak in grief, Not exultation, for I hate no more, As then ere misery made me wise. The curse Once breathed on thee I would recall. Ye Mountains, Whose many-voiced Echoes, through the mist Of cataracts, flung the thunder of that spell! Ye icy Springs, stagnant with wrinkling frost, Which vibrated to hear me, and then crept Shuddering through India! Thou serenest Air, Through which the Sun walks burning without beams! And ye swift Whirlwinds, who on poised wings Hung mute and moveless o'er yon hushed abyss, As thunder, louder than your own, made rock The orbed world! If then my words had power, Though I am changed so that aught evil wish Is dead within; although no memory be Of what is hate, let them not lose it now! What was that curse? for ye all heard me speak. FIRST VOICE (FROM THE MOUNTAINS): Thrice three hundred thousand years O'er the Earthquake's couch we stood: Oft, as men convulsed with fears, We trembled in our multitude. SECOND VOICE (FROM THE SPRINGS): Thunderbolts had parched our water, We had been stained with bitter blood, And had run mute, 'mid shrieks of slaughter, Thro' a city and a solitude. THIRD VOICE (FROM THE AIR): I had clothed, since Earth uprose, Its wastes in colours not their own, And oft had my serene repose Been cloven by many a rending groan. FOURTH VOICE (FROM THE WHIRLWINDS): We had soared beneath these mountains Unresting ages; nor had thunder, Nor yon volcano's flaming fountains, Nor any power above or under Ever made us mute with wonder. FIRST VOICE: But never bowed our snowy crest As at the voice of thine unrest. SECOND VOICE: Never such a sound before To the Indian waves we bore. A pilot asleep on the howling sea Leaped up from the deck in agony, And heard, and cried, 'Ah, woe is me!' And died as mad as the wild waves be. THIRD VOICE: By such dread words from Earth to Heaven My still realm was never riven: When its wound was closed, there stood Darkness o'er the day like blood. FOURTH VOICE: And we shrank back: for dreams of ruin To frozen caves our flight pursuing Made us keep silence--thus--and thus-- Though silence is a hell to us. THE EARTH: The tongueless caverns of the craggy hills Cried, 'Misery!' then; the hollow Heaven replied, 'Misery!' And the Ocean's purple waves, Climbing the land, howled to the lashing winds, And the pale nations heard it, 'Misery!' PROMETHEUS: I hear a sound of voices: not the voice Which I gave forth. Mother, thy sons and thou Scorn him, without whose all-enduring will Beneath the fierce omnipotence of Jove, Both they and thou had vanished, like thin mist Unrolled on the morning wind. Know ye not me, The Titan? He who made his agony The barrier to your else all-conquering foe? Oh, rock-embosomed lawns, and snow-fed streams, Now seen athwart frore vapours, deep below, Through whose o'ershadowing woods I wandered once With Asia, drinking life from her loved eyes; Why scorns the spirit which informs ye, now To commune with me? me alone, who checked, As one who checks a fiend-drawn charioteer, The falsehood and the force of him who reigns Supreme, and with the groans of pining slaves Fills your dim glens and liquid wildernesses: Why answer ye not, still? Brethren! THE EARTH: They dare not. PROMETHEUS: Who dares? for I would hear that curse again. Ha, what an awful whisper rises up! 'Tis scarce like sound: it tingles through the frame As lightning tingles, hovering ere it strike. Speak, Spirit! from thine inorganic voice I only know that thou art moving near And love. How cursed I him? THE EARTH: How canst thou hear Who knowest not the language of the dead? PROMETHEUS: Thou art a living spirit; speak as they. THE EARTH: I dare not speak like life, lest Heaven's fell King Should hear, and link me to some wheel of pain More torturing than the one whereon I roll. Subtle thou art and good; and though the Gods Hear not this voice, yet thou art more than God, Being wise and kind: earnestly hearken now. PROMETHEUS: Obscurely through my brain, like shadows dim, Sweep awful thoughts, rapid and thick. I feel Faint, like one mingled in entwining love; Yet 'tis not pleasure. THE EARTH: No, thou canst not hear: Thou art immortal, and this tongue is known Only to those who die. PROMETHEUS: And what art thou, O, melancholy Voice? THE EARTH: I am the Earth, Thy mother; she within whose stony veins, To the last fibre of the loftiest tree Whose thin leaves trembled in the frozen air, Joy ran, as blood within a living frame, When thou didst from her bosom, like a cloud Of glory, arise, a spirit of keen joy! And at thy voice her pining sons uplifted Their prostrate brows from the polluting dust, And our almighty Tyrant with fierce dread Grew pale, until his thunder chained thee here. Then, see those million worlds which burn and roll Around us: their inhabitants beheld My sphered light wane in wide Heaven; the sea Was lifted by strange tempest, and new fire From earthquake-rifted mountains of bright snow Shook its portentous hair beneath Heaven's frown; Lightning and Inundation vexed the plains; Blue thistles bloomed in cities; foodless toads Within voluptuous chambers panting crawled: When Plague had fallen on man, and beast, and worm, And Famine; and black blight on herb and tree; And in the corn, and vines, and meadow-grass, Teemed ineradicable poisonous weeds Draining their growth, for my wan breast was dry With grief; and the thin air, my breath, was stained With the contagion of a mother's hate Breathed on her child's destroyer; ay, I heard Thy curse, the which, if thou rememberest not, Yet my innumerable seas and streams, Mountains, and caves, and winds, and yon wide air, And the inarticulate people of the dead, Preserve, a treasured spell. We meditate In secret joy and hope those dreadful words, But dare not speak them. PROMETHEUS: Venerable mother! All else who live and suffer take from thee Some comfort; flowers, and fruits, and happy sounds, And love, though fleeting; these may not be mine. But mine own words, I pray, deny me not. THE EARTH: They shall be told. Ere Babylon was dust, The Magus Zoroaster, my dead child, Met his own image walking in the garden. That apparition, sole of men, he saw. For know there are two worlds of life and death: One that which thou beholdest; but the other Is underneath the grave, where do inhabit The shadows of all forms that think and live Till death unite them and they part no more; Dreams and the light imaginings of men, And all that faith creates or love desires, Terrible, strange, sublime and beauteous shapes. There thou art, and dost hang, a writhing shade, 'Mid whirlwind-peopled mountains; all the gods Are there, and all the powers of nameless worlds, Vast, sceptred phantoms; heroes, men, and beasts; And Demogorgon, a tremendous gloom; And he, the supreme Tyrant, on his throne Of burning gold. Son, one of these shall utter The curse which all remember. Call at will Thine own ghost, or the ghost of Jupiter, Hades or Typhon, or what mightier Gods From all-prolific Evil, since thy ruin, Have sprung, and trampled on my prostrate sons. Ask, and they must reply: so the revenge Of the Supreme may sweep through vacant shades, As rainy wind through the abandoned gate Of a fallen palace. PROMETHEUS: Mother, let not aught Of that which may be evil, pass again My lips, or those of aught resembling me. Phantasm of Jupiter, arise, appear! IONE: My wings are folded o'er mine ears: My wings are crossed o'er mine eyes: Yet through their silver shade appears, And through their lulling plumes arise, A Shape, a throng of sounds; May it be no ill to thee O thou of many wounds! Near whom, for our sweet sister's sake, Ever thus we watch and wake. PANTHEA: The sound is of whirlwind underground, Earthquake, and fire, and mountains cloven; The shape is awful like the sound, Clothed in dark purple, star-inwoven. A sceptre of pale gold To stay steps proud, o'er the slow cloud His veined hand doth hold. Cruel he looks, but calm and strong, Like one who does, not suffers wrong. PHANTASM OF JUPITER: Why have the secret powers of this strange world Driven me, a frail and empty phantom, hither On direst storms? What unaccustomed sounds Are hovering on my lips, unlike the voice With which our pallid race hold ghastly talk In darkness? And, proud sufferer, who art thou? PROMETHEUS: Tremendous Image, as thou art must be He whom thou shadowest forth. I am his foe, The Titan. Speak the words which I would hear, Although no thought inform thine empty voice. THE EARTH: Listen! And though your echoes must be mute, Grey mountains, and old woods, and haunted springs, Prophetic caves, and isle-surrounding streams, Rejoice to hear what yet ye cannot speak. PHANTASM: A spirit seizes me and speaks within: It tears me as fire tears a thunder-cloud. PANTHEA: See, how he lifts his mighty looks, the Heaven Darkens above. IONE: He speaks! O shelter me! PROMETHEUS: I see the curse on gestures proud and cold, And looks of firm defiance, and calm hate, And such despair as mocks itself with smiles, Written as on a scroll: yet speak! Oh, speak! PHANTASM: Fiend, I defy thee! with a calm, fixed mind, All that thou canst inflict I bid thee do; Foul Tyrant both of Gods and Humankind, One only being shalt thou not subdue. Rain then thy plagues upon me here, Ghastly disease, and frenzying fear; And let alternate frost and fire Eat into me, and be thine ire Lightning, and cutting hail, and legioned forms Of furies, driving by upon the wounding storms. Ay, do thy worst. Thou art omnipotent. O'er all things but thyself I gave thee power, And my own will. Be thy swift mischiefs sent To blast mankind, from yon ethereal tower. Let thy malignant spirit move In darkness over those I love: On me and mine I imprecate The utmost torture of thy hate; And thus devote to sleepless agony, This undeclining head while thou must reign on high. But thou, who art the God and Lord: O, thou, Who fillest with thy soul this world of woe, To whom all things of Earth and Heaven do bow In fear and worship: all-prevailing foe! I curse thee! let a sufferer's curse Clasp thee, his torturer, like remorse; Till thine Infinity shall be A robe of envenomed agony; And thine Omnipotence a crown of pain, To cling like burning gold round thy dissolving brain. Heap on thy soul, by virtue of this Curse, Ill deeds, then be thou damned, beholding good; Both infinite as is the universe, And thou, and thy self-torturing solitude. An awful image of calm power Though now thou sittest, let the hour Come, when thou must appear to be That which thou art internally; And after many a false and fruitless crime Scorn track thy lagging fall through boundless space and time. PROMETHEUS: Were these my words, O Parent? THE EARTH: They were thine. PROMETHEUS: It doth repent me: words are quick and vain; Grief for awhile is blind, and so was mine. I wish no living thing to suffer pain. THE EARTH: Misery, Oh misery to me, That Jove at length should vanquish thee. Wail, howl aloud, Land and Sea, The Earth's rent heart shall answer ye. Howl, Spirits of the living and the dead, Your refuge, your defence, lies fallen and vanquished. FIRST ECHO: Lies fallen and vanquished! SECOND ECHO: Fallen and vanquished! IONE: Fear not: 'tis but some passing spasm, The Titan is unvanquished still. But see, where through the azure chasm Of yon forked and snowy hill Trampling the slant winds on high With golden-sandalled feet, that glow Under plumes of purple dye, Like rose-ensanguined ivory, A Shape comes now, Stretching on high from his right hand A serpent-cinctured wand. PANTHEA: 'Tis Jove's world-wandering herald, Mercury. IONE: And who are those with hydra tresses And iron wings that climb the wind, Whom the frowning God represses Like vapours steaming up behind, Clanging loud, an endless crowd-- PANTHEA: These are Jove's tempest-walking hounds, Whom he gluts with groans and blood, When charioted on sulphurous cloud He bursts Heaven's bounds. IONE: Are they now led, from the thin dead On new pangs to be fed? PANTHEA: The Titan looks as ever, firm, not proud. FIRST FURY: Ha! I scent life! SECOND FURY: Let me but look into his eyes! THIRD FURY: The hope of torturing him smells like a heap Of corpses, to a death-bird after battle. FIRST FURY: Darest thou delay, O Herald! take cheer, Hounds Of Hell: what if the Son of Maia soon Should make us food and sport--who can please long The Omnipotent? MERCURY: Back to your towers of iron, And gnash, beside the streams of fire and wail, Your foodless teeth. Geryon, arise! and Gorgon, Chimaera, and thou Sphinx, subtlest of fiends Who ministered to Thebes Heaven's poisoned wine, Unnatural love, and more unnatural hate: These shall perform your task. FIRST FURY: Oh, mercy! mercy! We die with our desire: drive us not back! MERCURY: Crouch then in silence. Awful Sufferer! To thee unwilling, most unwillingly I come, by the great Father's will driven down, To execute a doom of new revenge. Alas! I pity thee, and hate myself That I can do no more: aye from thy sight Returning, for a season, Heaven seems Hell, So thy worn form pursues me night and day, Smiling reproach. Wise art thou, firm and good, But vainly wouldst stand forth alone in strife Against the Omnipotent; as yon clear lamps That measure and divide the weary years From which there is no refuge, long have taught And long must teach. Even now thy Torturer arms With the strange might of unimagined pains The powers who scheme slow agonies in Hell, And my commission is to lead them here, Or what more subtle, foul, or savage fiends People the abyss, and leave them to their task. Be it not so! there is a secret known To thee, and to none else of living things, Which may transfer the sceptre of wide Heaven, The fear of which perplexes the Supreme: Clothe it in words, and bid it clasp his throne In intercession; bend thy soul in prayer, And like a suppliant in some gorgeous fane, Let the will kneel within thy haughty heart: For benefits and meek submission tame The fiercest and the mightiest. PROMETHEUS: Evil minds Change good to their own nature. I gave all He has; and in return he chains me here Years, ages, night and day: whether the Sun Split my parched skin, or in the moony night The crystal-winged snow cling round my hair: Whilst my beloved race is trampled down By his thought-executing ministers. Such is the tyrant's recompense: 'tis just: He who is evil can receive no good; And for a world bestowed, or a friend lost, He can feel hate, fear, shame; not gratitude: He but requites me for his own misdeed. Kindness to such is keen reproach, which breaks With bitter stings the light sleep of Revenge. Submission, thou dost know I cannot try: For what submission but that fatal word, The death-seal of mankind's captivity, Like the Sicilian's hair-suspended sword, Which trembles o'er his crown, would he accept, Or could I yield? Which yet I will not yield. Let others flatter Crime, where it sits throned In brief Omnipotence: secure are they: For Justice, when triumphant, will weep down Pity, not punishment, on her own wrongs, Too much avenged by those who err. I wait, Enduring thus, the retributive hour Which since we spake is even nearer now. But hark, the hell-hounds clamour: fear delay: Behold! Heaven lowers under thy Father's frown. MERCURY: Oh, that we might be spared; I to inflict And thou to suffer! Once more answer me: Thou knowest not the period of Jove's power? PROMETHEUS: I know but this, that it must come. MERCURY: Alas! Thou canst not count thy years to come of pain? PROMETHEUS: They last while Jove must reign: nor more, nor less Do I desire or fear. MERCURY: Yet pause, and plunge Into Eternity, where recorded time, Even all that we imagine, age on age, Seems but a point, and the reluctant mind Flags wearily in its unending flight, Till it sink, dizzy, blind, lost, shelterless; Perchance it has not numbered the slow years Which thou must spend in torture, unreprieved? PROMETHEUS: Perchance no thought can count them, yet they pass. MERCURY: If thou might'st dwell among the Gods the while Lapped in voluptuous joy? PROMETHEUS: I would not quit This bleak ravine, these unrepentant pains. MERCURY: Alas! I wonder at, yet pity thee. PROMETHEUS: Pity the self-despising slaves of Heaven, Not me, within whose mind sits peace serene. As light in the sun, throned: how vain is talk! Call up the fiends. IONE: O, sister, look! White fire Has cloven to the roots yon huge snow-loaded cedar; How fearfully God's thunder howls behind! MERCURY: I must obey his words and thine: alas! Most heavily remorse hangs at my heart! PANTHEA: See where the child of Heaven, with winged feet, Runs down the slanted sunlight of the dawn. IONE: Dear sister, close thy plumes over thine eyes Lest thou behold and die: they come: they come Blackening the birth of day with countless wings, And hollow underneath, like death. FIRST FURY: Prometheus! SECOND FURY: Immortal Titan! THIRD FURY: Champion of Heaven's slaves! PROMETHEUS: He whom some dreadful voice invokes is here, Prometheus, the chained Titan. Horrible forms, What and who are ye? Never yet there came Phantasms so foul through monster-teeming Hell From the all-miscreative brain of Jove; Whilst I behold such execrable shapes, Methinks I grow like what I contemplate, And laugh and stare in loathsome sympathy. FIRST FURY: We are the ministers of pain, and fear, And disappointment, and mistrust, and hate, And clinging crime; and as lean dogs pursue Through wood and lake some struck and sobbing fawn, We track all things that weep, and bleed, and live, When the great King betrays them to our will. PROMETHEUS: Oh! many fearful natures in one name, I know ye; and these lakes and echoes know The darkness and the clangour of your wings. But why more hideous than your loathed selves Gather ye up in legions from the deep? SECOND FURY: We knew not that: Sisters, rejoice, rejoice! PROMETHEUS: Can aught exult in its deformity? SECOND FURY: The beauty of delight makes lovers glad, Gazing on one another: so are we. As from the rose which the pale priestess kneels To gather for her festal crown of flowers The aereal crimson falls, flushing her cheek, So from our victim's destined agony The shade which is our form invests us round, Else we are shapeless as our mother Night. PROMETHEUS: I laugh your power, and his who sent you here, To lowest scorn. Pour forth the cup of pain. FIRST FURY: Thou thinkest we will rend thee bone from bone, And nerve from nerve, working like fire within? PROMETHEUS: Pain is my element, as hate is thine; Ye rend me now; I care not. SECOND FURY: Dost imagine We will but laugh into thy lidless eyes? PROMETHEUS: I weigh not what ye do, but what ye suffer, Being evil. Cruel was the power which called You, or aught else so wretched, into light. THIRD FURY: Thou think'st we will live through thee, one by one, Like animal life, and though we can obscure not The soul which burns within, that we will dwell Beside it, like a vain loud multitude Vexing the self-content of wisest men: That we will be dread thought beneath thy brain, And foul desire round thine astonished heart, And blood within thy labyrinthine veins Crawling like agony? PROMETHEUS: Why, ye are thus now; Yet am I king over myself, and rule The torturing and conflicting throngs within, As Jove rules you when Hell grows mutinous. CHORUS OF FURIES: From the ends of the earth, from the ends of the earth, Where the night has its grave and the morning its birth, Come, come, come! Oh, ye who shake hills with the scream of your mirth, When cities sink howling in ruin; and ye Who with wingless footsteps trample the sea, And close upon Shipwreck and Famine's track, Sit chattering with joy on the foodless wreck; Come, come, come! Leave the bed, low, cold, and red, Strewed beneath a nation dead; Leave the hatred, as in ashes Fire is left for future burning: It will burst in bloodier flashes When ye stir it, soon returning: Leave the self-contempt implanted In young spirits, sense-enchanted, Misery's yet unkindled fuel: Leave Hell's secrets half unchanted To the maniac dreamer; cruel More than ye can be with hate Is he with fear. Come, come, come! We are steaming up from Hell's wide gate And we burthen the blast of the atmosphere, But vainly we toil till ye come here. IONE: Sister, I hear the thunder of new wings. PANTHEA: These solid mountains quiver with the sound Even as the tremulous air: their shadows make The space within my plumes more black than night. FIRST FURY: Your call was as a winged car, Driven on whirlwinds fast and far; It rapped us from red gulfs of war. SECOND FURY: From wide cities, famine-wasted; THIRD FURY: Groans half heard, and blood untasted; FOURTH FURY: Kingly conclaves stern and cold, Where blood with gold is bought and sold; FIFTH FURY: From the furnace, white and hot, In which-- A FURY: Speak not: whisper not: I know all that ye would tell, But to speak might break the spell Which must bend the Invincible, The stern of thought; He yet defies the deepest power of Hell. FURY: Tear the veil! ANOTHER FURY: It is torn. CHORUS: The pale stars of the morn Shine on a misery, dire to be borne. Dost thou faint, mighty Titan? We laugh thee to scorn. Dost thou boast the clear knowledge thou waken'dst for man? Then was kindled within him a thirst which outran Those perishing waters; a thirst of fierce fever, Hope, love, doubt, desire, which consume him for ever. One came forth of gentle worth Smiling on the sanguine earth; His words outlived him, like swift poison Withering up truth, peace, and pity. Look! where round the wide horizon Many a million-peopled city Vomits smoke in the bright air. Mark that outcry of despair! 'Tis his mild and gentle ghost Wailing for the faith he kindled: Look again, the flames almost To a glow-worm's lamp have dwindled: The survivors round the embers Gather in dread. Joy, joy, joy! Past ages crowd on thee, but each one remembers, And the future is dark, and the present is spread Like a pillow of thorns for thy slumberless head. SEMICHORUS : Drops of bloody agony flow From his white and quivering brow. Grant a little respite now: See a disenchanted nation Springs like day from desolation; To Truth its state is dedicate, And Freedom leads it forth, her mate; A legioned band of linked brothers Whom Love calls children-- SEMICHORUS : 'Tis another's: See how kindred murder kin: 'Tis the vintage-time for death and sin: Blood, like new wine, bubbles within: Till Despair smothers The struggling world, which slaves and tyrants win. [ALL THE FURIES VANISH, EXCEPT ONE.] IONE: Hark, sister! what a low yet dreadful groan Quite unsuppressed is tearing up the heart Of the good Titan, as storms tear the deep, And beasts hear the sea moan in inland caves. Darest thou observe how the fiends torture him? PANTHEA: Alas! I looked forth twice, but will no more. IONE: What didst thou see? PANTHEA: A woful sight: a youth With patient looks nailed to a crucifix. IONE: What next? PANTHEA: The heaven around, the earth below Was peopled with thick shapes of human death, All horrible, and wrought by human hands, And some appeared the work of human hearts, For men were slowly killed by frowns and smiles: And other sights too foul to speak and live Were wandering by. Let us not tempt worse fear By looking forth: those groans are grief enough. FURY: Behold an emblem: those who do endure Deep wrongs for man, and scorn, and chains, but heap Thousand-fold torment on themselves and him. PROMETHEUS: Remit the anguish of that lighted stare; Close those wan lips; let that thorn-wounded brow Stream not with blood; it mingles with thy tears! Fix, fix those tortured orbs in peace and death, So thy sick throes shake not that crucifix, So those pale fingers play not with thy gore. O, horrible! Thy name I will not speak, It hath become a curse. I see, I see The wise, the mild, the lofty, and the just, Whom thy slaves hate for being like to thee, Some hunted by foul lies from their heart's home, An early-chosen, late-lamented home; As hooded ounces cling to the driven hind; Some linked to corpses in unwholesome cells: Some--Hear I not the multitude laugh loud?-- Impaled in lingering fire: and mighty realms Float by my feet, like sea-uprooted isles, Whose sons are kneaded down in common blood By the red light of their own burning homes. FURY: Blood thou canst see, and fire; and canst hear groans; Worse things unheard, unseen, remain behind. PROMETHEUS: Worse? FURY: In each human heart terror survives The ravin it has gorged: the loftiest fear All that they would disdain to think were true: Hypocrisy and custom make their minds The fanes of many a worship, now outworn. They dare not devise good for man's estate, And yet they know not that they do not dare. The good want power, but to weep barren tears. The powerful goodness want: worse need for them. The wise want love; and those who love want wisdom; And all best things are thus confused to ill. Many are strong and rich, and would be just, But live among their suffering fellow-men As if none felt: they know not what they do. PROMETHEUS: Thy words are like a cloud of winged snakes; And yet I pity those they torture not. FURY: Thou pitiest them? I speak no more! [VANISHES.] PROMETHEUS: Ah woe! Ah woe! Alas! pain, pain ever, for ever! I close my tearless eyes, but see more clear Thy works within my woe-illumed mind, Thou subtle tyrant! Peace is in the grave. The grave hides all things beautiful and good: I am a God and cannot find it there, Nor would I seek it: for, though dread revenge, This is defeat, fierce king, not victory. The sights with which thou torturest gird my soul With new endurance, till the hour arrives When they shall be no types of things which are. PANTHEA: Alas! what sawest thou more? PROMETHEUS: There are two woes: To speak, and to behold; thou spare me one. Names are there, Nature's sacred watchwords, they Were borne aloft in bright emblazonry; The nations thronged around, and cried aloud, As with one voice, Truth, liberty, and love! Suddenly fierce confusion fell from heaven Among them: there was strife, deceit, and fear: Tyrants rushed in, and did divide the spoil. This was the shadow of the truth I saw. THE EARTH: I felt thy torture, son; with such mixed joy As pain and virtue give. To cheer thy state I bid ascend those subtle and fair spirits, Whose homes are the dim caves of human thought, And who inhabit, as birds wing the wind, Its world-surrounding aether: they behold Beyond that twilight realm, as in a glass, The future: may they speak comfort to thee! PANTHEA: Look, sister, where a troop of spirits gather, Like flocks of clouds in spring's delightful weather, Thronging in the blue air! IONE: And see! more come, Like fountain-vapours when the winds are dumb, That climb up the ravine in scattered lines. And, hark! is it the music of the pines? Is it the lake? Is it the waterfall? PANTHEA: 'Tis something sadder, sweeter far than all. CHORUS OF SPIRITS: From unremembered ages we Gentle guides and guardians be Of heaven-oppressed mortality; And we breathe, and sicken not, The atmosphere of human thought: Be it dim, and dank, and gray, Like a storm-extinguished day, Travelled o'er by dying gleams; Be it bright as all between Cloudless skies and windless streams, Silent, liquid, and serene; As the birds within the wind, As the fish within the wave, As the thoughts of man's own mind Float through all above the grave; We make there our liquid lair, Voyaging cloudlike and unpent Through the boundless element: Thence we bear the prophecy Which begins and ends in thee! IONE: More yet come, one by one: the air around them Looks radiant as the air around a star. FIRST SPIRIT: On a battle-trumpet's blast I fled hither, fast, fast, fast, 'Mid the darkness upward cast. From the dust of creeds outworn, From the tyrant's banner torn, Gathering 'round me, onward borne, There was mingled many a cry-- Freedom! Hope! Death! Victory! Till they faded through the sky; And one sound, above, around, One sound beneath, around, above, Was moving; 'twas the soul of Love; 'Twas the hope, the prophecy, Which begins and ends in thee. SECOND SPIRIT: A rainbow's arch stood on the sea, Which rocked beneath, immovably; And the triumphant storm did flee, Like a conqueror, swift and proud, Between, with many a captive cloud, A shapeless, dark and rapid crowd, Each by lightning riven in half: I heard the thunder hoarsely laugh: Mighty fleets were strewn like chaff And spread beneath a hell of death O'er the white waters. I alit On a great ship lightning-split, And speeded hither on the sigh Of one who gave an enemy His plank, then plunged aside to die. THIRD SPIRIT: I sate beside a sage's bed, And the lamp was burning red Near the book where he had fed, When a Dream with plumes of flame, To his pillow hovering came, And I knew it was the same Which had kindled long ago Pity, eloquence, and woe; And the world awhile below Wore the shade, its lustre made. It has borne me here as fleet As Desire's lightning feet: I must ride it back ere morrow, Or the sage will wake in sorrow. FOURTH SPIRIT: On a poet's lips I slept Dreaming like a love-adept In the sound his breathing kept; Nor seeks nor finds he mortal blisses, But feeds on the aereal kisses Of shapes that haunt thought's wildernesses. He will watch from dawn to gloom The lake-reflected sun illume The yellow bees in the ivy-bloom, Nor heed nor see, what things they be; But from these create he can Forms more real than living man, Nurslings of immortality! One of these awakened me, And I sped to succour thee. IONE: Behold'st thou not two shapes from the east and west Come, as two doves to one beloved nest, Twin nurslings of the all-sustaining air On swift still wings glide down the atmosphere? And, hark! their sweet sad voices! 'tis despair Mingled with love and then dissolved in sound. PANTHEA: Canst thou speak, sister? all my words are drowned. IONE: Their beauty gives me voice. See how they float On their sustaining wings of skiey grain, Orange and azure deepening into gold: Their soft smiles light the air like a star's fire. CHORUS OF SPIRITS: Hast thou beheld the form of Love? FIFTH SPIRIT: As over wide dominions I sped, like some swift cloud that wings the wide air's wildernesses, That planet-crested shape swept by on lightning-braided pinions, Scattering the liquid joy of life from his ambrosial tresses: His footsteps paved the world with light; but as I passed 'twas fading, And hollow Ruin yawned behind: great sages bound in madness, And headless patriots, and pale youths who perished, unupbraiding, Gleamed in the night. I wandered o'er, till thou, O King of sadness, Turned by thy smile the worst I saw to recollected gladness. SIXTH SPIRIT: Ah, sister! Desolation is a delicate thing: It walks not on the earth, it floats not on the air, But treads with lulling footstep, and fans with silent wing The tender hopes which in their hearts the best and gentlest bear; Who, soothed to false repose by the fanning plumes above And the music-stirring motion of its soft and busy feet, Dream visions of aereal joy, and call the monster, Love, And wake, and find the shadow Pain, as he whom now we greet. CHORUS: Though Ruin now Love's shadow be, Following him, destroyingly, On Death's white and winged steed, Which the fleetest cannot flee, Trampling down both flower and weed, Man and beast, and foul and fair, Like a tempest through the air; Thou shalt quell this horseman grim, Woundless though in heart or limb. PROMETHEUS: Spirits! how know ye this shall be? CHORUS: In the atmosphere we breathe, As buds grow red when the snow-storms flee, From Spring gathering up beneath, Whose mild winds shake the elder-brake, And the wandering herdsmen know That the white-thorn soon will blow: Wisdom, Justice, Love, and Peace, When they struggle to increase, Are to us as soft winds be To shepherd boys, the prophecy Which begins and ends in thee. IONE: Where are the Spirits fled? PANTHEA: Only a sense Remains of them, like the omnipotence Of music, when the inspired voice and lute Languish, ere yet the responses are mute, Which through the deep and labyrinthine soul, Like echoes through long caverns, wind and roll. PROMETHEUS: How fair these airborn shapes! and yet I feel Most vain all hope but love; and thou art far, Asia! who, when my being overflowed, Wert like a golden chalice to bright wine Which else had sunk into the thirsty dust. All things are still: alas! how heavily This quiet morning weighs upon my heart; Though I should dream I could even sleep with grief If slumber were denied not. I would fain Be what it is my destiny to be, The saviour and the strength of suffering man, Or sink into the original gulf of things: There is no agony, and no solace left; Earth can console, Heaven can torment no more. PANTHEA: Hast thou forgotten one who watches thee The cold dark night, and never sleeps but when The shadow of thy spirit falls on her? PROMETHEUS: I said all hope was vain but love: thou lovest. PANTHEA: Deeply in truth; but the eastern star looks white, And Asia waits in that far Indian vale, The scene of her sad exile; rugged once And desolate and frozen, like this ravine; But now invested with fair flowers and herbs, And haunted by sweet airs and sounds, which flow Among the woods and waters, from the aether Of her transforming presence, which would fade If it were mingled not with thine. Farewell! (End Of Act .) |
Prometheus ontboeid. Een lyrisch drama in vier bedrijven (Holland)Personen:
Prometheus. Demogorgon. Jupiter. De Aarde. Oceanus. Apollo. Mercurius. Hercules. Asia | Panthea | Dochters Der Zee. Ione | De Schim Van Jupiter. De Geest Der Aarde. De Geest Der Maan. Geesten Der Uren. Geesten, Echo's En Faunen. Furiën. *Eerste Bedrijf.* *Plaats:* Een ravijn van ijsrotsen in den Indischen Caucasus. Prometheus is zichtbaar, aan de steilte gebonden. Panthea en Ione zijn aan zijn voeten gezeten. Tijd: nacht. Gedurende het tooneel breekt langzaam de morgen aan. *PROMETHEUS.* Monarch van Goden, Demons, alle Geesten-- Op Een na--waar die werelden van weemlen, De stralend-wentlende, door u en mij Alleen van al wat leeft met slaaplooze oogen Aanschouwd! Zie hoe deze aard krielt van uw slaven Die gij voor knieval, prijs, gebed, gezwoeg En offrand van gebroken harten loont Met vrees en zelfverachting, hooploosheid; Terwijl gij, blind in haten, mij uw vijand Deedt heerschen, triomfeeren, u tot hoon, Over mijn rampspoed en uw ijdle wraak. Drieduizend jaar van uren onbeschermd Door slaap, en oogenblikken steeds gekloofd Door felle pijnen, tot zij jaren schenen, Foltring en eenzaamheid, wanhoop en smaad, Die zijn mijn rijk:--eindloos roemruchtiger Dan de gebieden, die gij overschouwt Van onbenijden troon, o Machtge God! Almachtig, had de schande ik willen deelen Dier snoode dwinglandij, hing ik niet hier Genageld aan dees bergwand aadlaar-tartend, Zwart, wintersch, dood, onmeetlijk; zonder kruid, Insect of beest, vorm of geluid van leven. Wee mij! helaas! pijn, pijn, eeuwig, voor eeuwig! Geen wissling, rust noch hoop! Toch houd ik vol. Ik vraag aan de Aard, voelden de bergen 't niet? Ik vraag den Hemel, heeft de alziende Zon Dit niet gezien? De Zee, in stilte of storm, 's Hemels nooit eendre Schaûw omlaag-gespreid, Hoorden haar doove golven niet mijn nood? Wee mij! helaas! pijn, pijn, eeuwig, voor eeuwig! Gletschers, aansluipende, doorboren mij Met speren van kristal in maan bevrozen; De helle ketens vreten me in 't gebeent Met kou die brandt; 's Hemels gevlerkte hond, Met gif niet van hemzelf, van uwe lippen, Zijn bek bezoedelend, verscheurt mijn hart; En vormlooze gezichten zwerven aan, Spookge bevolking van het droomenrijk, Spottend met mij; de Aardbeving-demons moeten De spijkers uit mijn sidderende wonden Loswringen, wen de rots splijt en weer sluit; Wijl uit hun luide afgronden huilend zwermen Stormgeesten, 't razen van den wervelwind Opzweepend, treffend mij met scherpen hagel. En toch, hoe welkom zijn mij nacht en dag, 't Zij voor den een de morgenrijp verdwijnt, 't Zij sterrig, donker, langzaam, de ander stijg' In 't loodblauw Oosten; want dan leiden zij De wiekloos-kruipende Uren, waarvan een-- Gelijk een sombre priester 't weigrig offer-- U, wreede koning, sleuren zal om 't bloed Te kussen van dees voeten bleek, die dan U trappen konden, als zoo'n slaaf in 't stof Niet werd veracht door hen. Verachten! Neen! 'k Heb medelij met u. Welk een verwoesting Jaagt onbeschermd u dan door wijden hemel! Hoe zal uw ziel, van schrik ten kern gespleten, Hel-gelijk in u gapen! 'k Spreek in leed, Niet juichend, want ik haat niet meer, als toen, Eer 'k door ellende wijs werd. 'k Zou den vloek, Eens geâdemd over u, herroepen willen. Gij Bergen, wier veelstemmige Echo's wierpen Door mist van cataracten 't dondrend doemwoord! Gij ijzge Bronnen, stijf, rimplig bevrozen, Die trildet toen gij 't hoordet en dan kroopt Siddrend door Indië! Gij puurste Lucht, Waardoor de Zon schrijdt brandend zonder stralen! En snelle Wervelwinden gij, die hingt Op evenwichtge vlerken stom, beweegloos, Boven verstilden afgrond, toen een donder Luider dan die van u, de ronde wereld Schokte! Als mijn woorden toen een kracht bezaten, Schoon 'k zoo veranderd ben, dat in mij stierf Iedere kwade wensch, en 'k niet meer weet Wat haat is,--laat hen thans niet krachtloos zijn! Hoe was die vloek? gij allen hoordet mij. *EERSTE STEM, VAN DE BERGEN.* Driemaal drieduizend keer honderd jaren Staande boven Aardbevings bed, Trilden onze tallooze scharen Vaak als menschen vrees-ontzet:-- *TWEEDE STEM, VAN DE BRONNEN.* Bliksemstralen zengden ons water, Door bitter bloed werden we ontwijd, Tusschen moordkreten zweeg ons geklater In een stad en een eenzaamheid:-- *DERDE STEM, VAN DE LUCHT.* Ik die sinds de Aard verrezen is kleedde Verwoesting in kleuren, haar eigen niet, Voelde dikwijls mijn zuiveren vrede Splijten door scheurende kreet van verdriet:-- *VIERDE STEM, VAN DE WERVELWINDEN.* Ons die beneden dees bergen vlogen Rustlooze eeuwen, hadden de dondren, Vulkanen die vlammenfonteinen spogen, Of welke macht ook van boven of ondren, Nimmer verstomd in verwondren:-- *EERSTE STEM.* Maar nooit, nooit boog onze sneeuwige kam, Als toen ze de stem van uw smart vernam. *TWEEDE STEM.* Nimmer tevoren droegen wij Naar de indische golven zulk een schrei. Een loods in slaap op het huilende diep Sprong op van het dek in wanhoop en riep Toen hij het hoorde: "o wee mij, wee!" En stierf ontzind als de wilde zee. *DERDE STEM.* Nooit mijn stil rijk zoo vreeslijke kreten Van de Aarde tot den Hemel doorspleten: Toen de wond was gesloten, stond er een gloed Duister over den dag als bloed. *VIERDE STEM.* En wij schrikten terug: verwoestingsvizioenen-- Wij vliênd naar ijsholen--vervolgden ons toen en Deden ons zwijgen--zuchten--zacht-- Zwijgen, door ons een hel geacht. *DE AARDE.* Der rotsge heuvlen spraaklooze Spelonken Schreeuwden toen: "Wee!", de holle Hemel riep Tot antwoord: "Wee!", der Zee purperen golven Bestegen 't land, huilden 't zweepende winden Tegen, de bleeke volken hoorden 't: "Wee!" *PROMETHEUS.* 'k Verneem geluid van stemmen, niet de stem Die klonk uit mij. Moeder, gij en uw zonen Hoont hem zonder wiens al-doorstaanden wil Onder de wreede almacht van Jupiter Niet zij alleen, ook gij vergaan zoudt zijn Als dunne mist, op morgenwind ontrold. Kent gij mij niet, den Titan? hem, die tegen Uw anders al-veroverenden Vijand Zijn lijden slagboom zijn deed? O in rotsen Schuilende weiden, sneeuw-gevoede stroomen,-- 'k Zie u heel diep dwars door bevrozen dampen-- Door wier beschaduwende wouden 'k eens Met Asia liep, het leven drinkend uit Haar dierbaar oog; waarom versmaadt de geest Die u bezielt, nu het verkeer met mij, Met mij alleen die intoomde, als wie demon- Getrokken voerman stuit, de kracht en valschheid Van hem die oppermachtig heerscht, en vult Daldiepte en waterige wildernissen Met kreten van rampzaalge slaven? Broeders, Antwoordt gij nóg niet, hoe? *DE AARDE.* Zij durven 't niet. *PROMETHEUS.* Wie durft? Want ik begeer dien vloek te hooren. Ha! welk een vreeselijk gefluister stijgt! 't Lijkt nauwlijks klank: het tintelt door het lijf Als bliksem tintelt, aarzlend eer hij slaat. Spreek, Geest! want door uw lichaamlooze stem Weet ik alleen dat gij mij nader komt, En liefhebt. Hoe vervloekte ik hem? *DE AARDE.* Hoe kunt gij, Die niet de taal der dooden kent, het hooren? *PROMETHEUS.* Gij zijt een geest die leeft, spreek zooals zij. *DE AARDE.* 'k Durf niet als 't leven spreken, want des Hemels Grimmige Vorst zou 't hooren, aan een rad Van pijn zou hij mij kluistren, foltrender Dan dat waarop ik wentel. Gij zijt wetend Zoowel als goed, en schoon de Goden niet Deze stem hooren--gij zijt meer dan God: Vriendlijk en wijs zijnd,--hoor aandachtig nu. *PROMETHEUS.* Donker gaan door mijn brein, als doffe schaduwen Gruwbre gedachten, snel en dicht opeen. Ik voel me of ik bezwijm, als wie in liefde Vereenend zich omstrenglen, maar geen vreugd is 't. *DE AARDE.* Neen, gij kunt niet verstaan: gij zijt onsterflijk, Dees taal is enkel stervelingen bekend. *PROMETHEUS.* En wat zijt gij, o weemoed-volle Stem? *DE AARDE.* 'k Ben de Aard, uw moeder, in wier steenen aadren Tot 't laatste nerfje van den hoogsten boom, Wiens dun geblaart trilde in de ijskoude lucht, Vreugd stroomde, als bloed stroomt in een levend lijf, Toen gij haar schoot gelijk een gloriewolk Ontreest--een wezen van geweldge vreugd! En bij uw stem hieven haar kranke zonen 't Gebogen hoofd op van 't bezoedlend stof; En onze almachtige Tyran werd bleek Van felle vrees,--totdat zijn donder hier U vastklonk. Toen,--zie die millioenen werelden Rondom ons brandend, wentlend,--hun bewoners Zagen mijn ronde licht in wijden hemel Slinken; de zee hief zich in vreemden storm; Nieuw vuur uit helle sneeuwgebergten, die De aardbeving spleet, schudde zijn dreigend haar Onder gefronsden hemel; bliksem, vloed, Kwelden de vlakten; blauwe distels bloeiden In steden, voedsellooze padden kropen Zuchtend in weelderige kamers rond, Toen Pest en Honger mensch, beest, worm beviel; En zwart bederf planten en boomen; 't koren, De wijnstok, 't weidegras, krielde van onkruid, Ondelgbaar, giftig, en hun groeikracht zuigend,-- Want mijn vervallen borst was droog van leed; De dunne lucht, mijn adem, was bezoedeld Met de besmetting van een moeders haat, Dien ze op den pijniger aêmde van haar kind. Ja, 'k heb dien vloek gehoord, dien, moogt dan gij Hem kwijt zijn, mijn tallooze zeeën, stroomen, Bergen, holen en winden, wijde lucht, En 't onverstaanbaar doodenvolk, bewaren;-- Gelijk een schat is die bezwering ons, Wij overpeinzen in geheime vreugd En hoop die vreeselijke woorden, maar Durven ze niet te spreken. *PROMETHEUS.* Waardge Moeder! Alle andre levenden die lijden, krijgen Van u eenge vertroosting: bloemen, vruchten, Blijde geluiden, liefde--al vliedt die snel. Dit 's niet voor mij:--mijn eigen woorden,--'k smeek u. Weiger die niet aan mij. *DE AARDE.* Gij zult ze hooren. Eer Babylon tot puin verging, ontmoette Mijn doode zoon, de Magiër Zoroaster, Zijn eigen beeltnis wandlend in den tuin. Hij enkel zag van 't menschdom die verschijning. Want weet, twee werelden bestaan, van leven En dood:--een, die ge aanschouwen kunt, maar de andre Is onder 't graf, daar, waar de schimmen wonen Aller gedaanten met gedachte en leven, Tot dood hen eent en nimmermeer zij scheiden; Droomen, lichte verbeeldingen der menschen, Al wat geloof schept of wat liefde hoopt, Vreeslijk, verheven, vreemd en schoon van maaksel. Daar zijt ook gij, en hangt, wringend een schim, In wervelwind-bevolkte bergen. Al De Goden zijn daar; al de Machten van Naamlooze werelden, reusachtge schaduwen, Geschepterd, en heroën, menschen, dieren; En Demogorgon, een schrikwekkend Duister; En hij, de Opper-Tyran, zit op zijn troon Van brandend goud. Zoon, een van hen zal uiten Den vloek dien ieder kent. Roep wien gij wilt, Uw eigen geest, den geest van Jupiter, Hades of Typhon, of wat machtger Goden Uit over-vruchtbaar Kwaad, sinds uw verderf, Rezen en trapten mijn geknielde zonen. Vraag, en zij moeten antwoorden: de wraak Des Hoogsten raze dan door holle schaduwen, Als regenwind door de verlaten poort Van een verwoest paleis. *PROMETHEUS.* Moeder, dat niets Van wat misschien verkeerd is weer mijn lippen Ontga, of die van iets dat mij gelijkt. Schaduw van Jupiter, verrijs, verschijn! *IONE.* Mijn wieken vouwde ik voor mijn ooren, Mijn wieken kruiste ik voor mijn oogen,-- Toch zie 'k door zilveren schaduwbogen, Toch kan ik door sussende veedren hooren,-- Een Schim, een klankenzwerm. Nadere u geen onheil nu, O veel-doorwonde, ocharm, Bij wien we, ons Zusterlief ten troost, Slapeloos waken onverpoosd. *PANTHEA.* 't Geraas is van vuur, van wervlend geblaas Onder de aarde, van bergen die scheurend beven, De schim is vreeslijk als 't geraas. In donker purper, sterren-doorweven. Een schepter van bleek goud, Die zijn stappen schraag', trotsch over wolken traag, Zijn hand, de dooraderde, houdt. Wreed, maar toch kalm en sterk hij ziet, Als wie onrecht doet, maar lijdt het niet. *SCHIM VAN JUPITER.* Waartoe werd ik, een broze en ijle schaduw, Door dezer vreemde weerld geheime machten Hierheen gedreven op de wildste stormen? Wat ongewone klanken zweven er Op mijnen mond, een andre stem dan die Waarmee ons bleeke ras spookachtig spreekt In duister?--Trotsche lijder, wie zijt gij? *PROMETHEUS.* Ontzachlijke verschijning! gelijk gij zijt Moet hij zijn dien ge afschaduwt. 'k Ben zijn vijand, De Titan. Spreek de woorden die 'k wou hooren, Schoon geen gedachte uw leege stem beziel'. *DE AARDE.* Luistert! wel moet uw echo stom zijn, grijze Bergen, orakelholen, geestenbronnen, Stroomen rond eilanden, en oude wouden,-- Verblijdt u hoorend wat gij niet kunt spreken! *DE SCHIM.* Mij grijpt een geest, die binnen in mij spreekt: Hij scheurt me als vuur een donderwolk verscheurt. *PANTHEA.* Zie hoe zijn machtge blik zich heft! de hemel Donkert omhoog! *IONE.* Hij spreekt! Wil mij beschermen! *PROMETHEUS.* Ik zie den vloek, in trotsch en koud gebaar, Blikken van vaste uitdaging, kalme haat en Wanhoop die met zichzelf glimlachend spot, Geprent als op een rol. Maar spreek, o spreek! *DE SCHIM.* "Duivel, ik daag u uit! kalm, vast van geest,-- Zooveel gij slaan kunt bid ik u te slaan; Booze Tyran, door god en mensch gevreesd, Eén eénig wezen zult gij niet verslaan! Regen uw plagen altemaal, Krankzinnige angst, spookachtige kwaal Op mij, laat wisslend vorst en gloeden Knagen in mij, en zij uw woede Bliksem, snijdende hagel, tallooze vormen Van Furiën drijvend aan op wonden-slaande stormen! "Ja, doe het ergste, almachtige! over 't al Behalve uzelf en mijn wil gaf 'k u macht! Zend uit dien hemeltoren 't talloos tal Onheilen snel, verzengend 't menschgeslacht. Dat uw boosaardge geest omzweef' In duister wie 'k mijn liefde geef: 'k Wil dat gij mij en de mijnen slaat Met de uiterste pijniging van uw haat; Zoo wijd 'k aan foltring, door geen slaap verdoofd, Zoolang gij heerscht omhoog dit nimmer-zinkend hoofd. "Maar gij, die God en Heer zijt! Gij wiens ziel Vervult dees weerld van wee, Vijand die heerscht: Buigt niet in eerbied of in bang gekniel Voor u elk ding van heem'l en aarde om 't zeerst? Ik vloek u! Als berouw omgrijp' Eens lijders vloek zijn beul, en nijp', Totdat uw eindloosheid een kleed Gelijke van vergiftigd leed, En tot uw almacht zij een kroon van pijn, Klemmend als brandend goud rondom uw smeltend brein! "In naam van dezen Vloek staaple gij tal Van zonden op uw ziel, wees 't goede ziend Verdoemd dan, bei oneindig als 't heelal, Gij en uw eenzaamheid, zelf-pijnging biênd! Nog zit ge, een vreeslijke figuur Van kalme macht, maar kome t' uur, Waarin zal blijken wat gij zijt In allerdiepste inwendigheid, En, na veel zonden, valsche en vruchtelooze, Hoon volge uw tragen val, eeuwig, door 't eindelooze!" *PROMETHEUS.* Sprak ik zoo, moeder Aarde? *DE AARDE.* Zoo spraakt gij. *PROMETHEUS.* 't Berouwt me: ijdel en haastig woorden zijn: Smart is een wijle blind, en zoo was mijn': Niets wat er leeft wensch ik dat lijdend zij. *DE AARDE.* Wee mij, wee, Dat Hij u eindlijk buigen deê! Klaagt, huilt luid, Land en Zee,-- Aarde's gescheurde hart krijt mee! Geesten der levenden en dooden, schreit! Uw toeverlaat en steun thans overwonnen leit. *EERSTE ECHO.* Thans overwonnen leit? *TWEEDE ECHO.* Verwonnen leit! *IONE.* Vrees niet: die huivring zal niet duren,-- De Titan is niet overmand.-- Maar zie omhoog waar door de azuren Spleet van dien sneeuwtop scherp-getand, Op hellende winden tredend zijn voet In gouden sandaal--hij straalt Onder veeren gekleurd in purpergloed Ivoor gelijk door een roos bebloed-- Een Gedaante daalt,-- Uit zijn rechterhand oprijzend blinkt Een staf door een slang omkringd. *PANTHEA.* Mercuur, Jupiters boô, die 't al doordwaalt. *IONE.* En wie zijn die met hydraharen, En vlerken van ijzer, den wind bestijgend? De God, gefronsd, weerhoudt hun scharen Achter hem stoomenden damp gelijkend, Met luid geroep, een eindlooze troep-- -- *PANTHEA.* 't Zijn Jupiters honden die hij met krijten En bloed verzaadt, zij bezweven de' orkaan, Wen zijn raadren op zwaavlige wolken gaan, En de grenzen der hemelen splijten. *IONE.* Of van de ijle doôn zij gezonden zijn, Zich te voeden met nieuwe pijn? *PANTHEA.* De Titan ziet als steeds vast, niet hoovaardig. *EERSTE FURIE.* Ha! ik ruik leven! *TWEEDE FURIE.* Laat mij in zijn oog maar zien! *DERDE FURIE.* De hoop van hem te foltren ruikt gelijk een stapel Van lijken na den slag voor een doodsvogel! *EERSTE FURIE.* Durft gij nog treuzlen, o Heraut? Verheugt u, Honden Der Hel! Hoe, als de Zoon van Maia dra Tot voedsel en vermaak ons strekken zou? Wie kan den Oppermachtge lang behagen? *MERCURIUS.* Terug naar jullie ijzren torens, knarst Met voedsellooze tanden, naast de stroomen Van vuur en weeklacht! Geryon, verrijs! Gorgon, Chimaera, Sphinx, de meest verfijnde Duivel, die 's hemels gifwijn reikte aan Thebe: Ontaarde liefde, en meer ontaarde haat!-- Die zullen 't werk volvoeren. *EERSTE FURIE.* Medelij! O medelij! wij sterven in ons smachten: Jaag ons niet weg van hier! *MERCURIUS.* Neer dan en zwijgt!-- Ontzachbre Lijder! Willens niet, onwillens Nader ik u: de wil des Grooten Vaders Dreef mij omlaag, dat ik een doem volvoer' Van nieuwe wraak. Helaas! 'k bemeelij u, En 'k haat mij zelf, dat ik niet meer kan doen. Ja, als ik weerkeer, nadat ik u zag, Schijnt voor een poos de Hemel mij een Hel, Zoo achtervolgt me uw magere gedaant Des daags, des nachts, en glimlacht een verwijt. Wijs sterk en goed zijt gij, maar woudt vergeefs Alleen weerstaan de' Almachtge; gindsche lampen, De heldre, die de moede jaren meten En scheiden, die niet een ontkomen kan, Leerden 't reeds lang en moeten 't lang nog leeren. Juist op dit oogenblik wapent uw foltraar Met vreemde kracht van nooitgedroomde pijnen Machten, die in de hel langzame ellenden Beramen, en aan mij werd opgedragen Hen hier te voeren, of wat wreeder, wilder, Verfijnder duivels in den afgrond huizen, Dat zij hun taak volbrengen! Zij het niet zoo! U, en van al wat leeft anders niet een, Is een geheim bekend,--den schepter van Den wijden Hemel kan het overdragen,-- De vrees daarvoor verbijstert de' Oppergod. Kleed het in woorden, vraag of het zijn troon Bemiddelend omgrijp'; buig in gebed Uw ziel, laat in uw trotsche hart den wil Knielen, een smeekling in een prachtgen tempel: Weldaân, deemoedige onderwerping temmen Den meest vertoornde en machtigste tot zachtheid. *PROMETHEUS.* Kwade naturen wijzigen het goede Naar eigen aard. Ik gaf al wat hij heeft; En tot belooning ketent hij mij hier, Jaren, neen eeuwen, nacht en dag; hetzij De zon mijn droge huid doet barsten, 't zij In maannacht de kristal-gewiekte sneeuw Kleeft rond mijn haar; wijl mijn geliefd geslacht Vertreên wordt door wie zijn gedachte doen. Zoo is 't dat de Tyran vergeldt, 't Is recht: Hij die niet goed is kan geen goed ontvangen En voor een weerld geschonken of een vriend Verloren kan hij haat, vrees, schaamt gevoelen; Geen dankbaarheid. Hij loont mij enkel voor Zijn eigen misdaad. Vriendlijkheid is fel Verwijt voor zulk een, dat met scherpe steken Den lichten sluimer afbreekt van de Wraak. Gij weet, dat 'k mij niet onderwerpen kan: Welke onderwerping dan dat noodlot-woord, Doodszegel van des menschdoms slavernij, Als 't zwaard des Siciliaans, dat aan een haar hangt Bevend boven zijn kroon, zou hij aanvaarden, Of kon ik toestaan? Maar niet wil 'k ze toestaan. Laat andren Misdaad vleien waar hij troont In snel-verganklijke almacht! Veilig zijn zij: Want wen het Recht verwint zal 't meelij reegnen, Geen straf, op 't onrecht dat het leed, en dat Te over geboet werd door wie dwalen, 'k Wacht, Dus duldende, 't vergelding-brengende uur, Dat sinds wij spraken zelfs iets nader kwam. Maar luister, de Helhonden razen. Vrees Uitstel! want zie! de hemel donkert onder Uws Vaders frons! *MERCURIUS.* O bleve 't ons bespaard-- Mij 't leed doen, u het lijden! Antwoord me éens nog: Kent gij het eindperk niet van zijn gezag? *PROMETHEUS.* Ik weet slechts dat het eind eens komt. *MERCURIUS.* Helaas! Gij kunt de jaren die uw pijn nog dure Niet tellen! *PROMETHEUS.* Zoolang Jupiter regeert, Houden zij aan, niet meer noch minder hoop Of vrees ik. *MERCURIUS.* Maar denk even na, en duik In de eeuwigheid, waar tijd dien ge u herinnert-- Zelfs al wat we ons verbeelden, eeuw op eeuw-- Een punt maar schijnt, en de weerstrevende Gedachte kwijnt, moe in de oneindge vlucht, Tot duizlend, blind, verloren, onbeschermd, Zij zinkt. Ze telde allicht de trage jaren Nog niet, die gij in foltring zonder uitstel Doorleven moet? *PROMETHEUS.* Misschien kan geen gedachte Ze tellen. Evenwel, zij gáán voorbij. *MERCURIUS.* Als gij mocht wonen bij de Goôn dien tijd, In wellustvreugd gekoesterd? *PROMETHEUS.* Toch zou 'k niet Willen verlaten dezen zwarten afgrond, Noch deze pijnen, wien geen pijndoen rouwt. *MERCURIUS.* Helaas! 'k verbaas mij, maar beklaag u toch. *PROMETHEUS.* Beklaag des hemels slaven, die zichzelf Verachten, maar niet mij: want in mijn geest Zit heldre vrede, als in de zon het licht, Ten troon. Hoe doelloos is het spreken. Roep De duivels op. *IONE.* O zuster, zie! Wit vuur Spleet dien geweldgen sneeuw-beladen ceder Tot aan de wortels. Hoe ontzettend huilt Gods donder 't achterna! *MERCURIUS.* Ik moet zijn woorden En die van u gehoorzamen! Helaas! Hoe hangt zich zwaar de wroeging aan mijn hart! *PANTHEA.* Zie waar het Hemelkind, gewiekt van voet, Omlaagsnelt langs het schuine daagraad-zonlicht. *IONE.* Dierbare zuster, sluit uw veedren nu Over uw oogen, anders ziet ge en sterft. Zij komen, komen, zwartend dags geboorte Met vlerken zonder tal, waaronder 't hol is Gelijk de dood! *EERSTE FURIE.* Prometheus! *TWEEDE FURIE.* Kampioen Van 's Hemels slave'! *DERDE FURIE.* Onsterfelijke Titan! *PROMETHEUS.* Hier is hij dien een vreeselijke stem Aanroept, Prometheus, de geboeide Titan. Gruwbare vormen, wat en wie zijt gij? Nimmer nog kwamen zoo afgrijslijke Droombeelden door de hel die monsters teelt Uit Jupiters alles wanscheppend brein. Wijl 'k zoo verfoeilijke wezens zie, Is 't me of ik lijken ga op wat ik schouw En lach en staar in walglijke gemeenschap. *EERSTE FURIE.* Wij zijn de dienaars van ontgoocheling, Van pijn en vrees en wantrouwen en haat, En zonde die zich vastklemt aan de ziel, Als ranke honden die door woud en meer Een jeugdig hert, geraakt en snikkend, volgen, Gaan we alles na wat weent en bloedt en leeft, Wanneer de groote Vorst hen overlevert Aan onzen wil. *PROMETHEUS.* O veel vreeslijke wezens In éenen naam! ik ken u; en dees meren En echo's kennen 't duister en 't gedruisch Van uwe vlerken. Maar waarom verrijst gij Leelijker dan uw walgingwekkend wezen Vergaderd in legioenen uit den afgrond? *TWEEDE FURIE.* Dat wisten wij nog niet. Verheugt u, Zusters! *PROMETHEUS.* Kan iets om zijn wanstaltigheid verblijd zijn? *TWEEDE FURIE.* Schoonheid van wellust maakt verliefden blij, Starende naar elkaar,--zoo zijn ook wij. Als van de roos, die knielend plukken wil Voor feestelijken bloemkroon de priestres, De bleeke, een roode schijn valt op haar wang Waardoor zij bloost, zoo kleedt ons onze vorm: De schaûw van smarten die ons offer wachten,-- Anders zijn vormloos we als ons' Moeder Nacht. *PROMETHEUS.* 'k Bespot uw macht en die van wie u zond, In diepsten hoon. Giet leeg uw kelk van pijn. *EERSTE FURIE.* Bedenkt gij dat we u zullen scheure' uiteen, Zenuw voor zenuw, been voor been, als vuur Vretend in u? *PROMETHEUS.* Pijn is mijn element, Als haat het uwe. Gij verscheurt mij nu, Het raakt mij niet. *TWEEDE FURIE.* Stelt ge u wel voor, dat we in Uw lidlooze oogen zullen lachen? *PROMETHEUS.* 'k Schat Niet wat gij doet, maar wat gij lijdt, kwaad zijnde. Wreed was de macht die u, of wat dan ook, Zoo slecht, in 't licht riep. *DERDE FURIE.* Denkt gij hier wel aan, Dat we in u zullen leven, een voor een, Als dierlijk leven, en ofschoon wij niet De ziel die in u brandt kunnen verduistren, Dat wij daarneven zullen wonen, als Een ijdle luide menigt, folterend De zelftevredenheid der wijste menschen; Wij zullen zijn ontzettende gedachte Onder uw brein, en leelijke begeerte Rond uw verbaasde hart, en bloed dat kruipt In doolhof van uw aadren als zieltoging. *PROMETHEUS.* Wel, nu reeds zijt gij zoo, toch ben ik vorst Over mijzelf en heersch over die volten Die in mij worstlen en me inwendig martlen, Gelijk over uw menigt Jupiter Regeert, wanneer de Hel aan 't muiten slaat. *KOOR VAN FURIËN.* Van de einden der aard, van de einden der aard, Waar zijn graf heeft de nacht en de morgen klaart, Komt, komt, komt! Wier vreugdkreet de heuvelen schokkend doorvaart Wen steden zinken in puin met gesteen! Wier vlerklooze voetstappen treên op de zeên, Die snatert--Schipbreuk en Hongersnood vlak Op het spoor--van pret op het voedselloos wrak, Komt, komt, komt! Laat het bed, laag, koud en rood, Waar een natie neerligt, dood; Laat de haat, want in de sintels Bleef nog vuur dat straks moog' flakkeren: 't Zal opvlammen in bloediger krinkels Als, spoedig terug, gij 't aan zult wakkeren; Laat de zelf-walg die verovert Jeugdige zielen zinnen-betooverd, Nog onontstoken haard van leed; Laat het Hel-geheim, half onthuld Den waan-bevangen droomer;--wreed, Meer dan gij die de haat bewoog, Werd hij door vrees voor schuld. Komt, komt, komt! Uit den wijden hellepoort stoomen we omhoog, Wij bezwaren de vlagen van de lucht, Maar ons doen is vergeefsch totdat gij tot ons vlucht! *IONE.* Zuster, 'k hoor 't donderen van nieuwe vlerken. *PANTHEA.* Dees vaste bergen trillen van 't geluid Gelijk de sidderende lucht: hun schaduwen Doen 't zwarter zijn dan nacht tusschen mijn veedren. *VIERDE FURIE.* Uw roep was als een gewiekte wagen, Op wervelwinden snel en ver gedragen, Hij kwam van rooden krijgskolk ons verjagen; *VIJFDE FURIE.* Van wijde steden waar de honger woedt, *ZESDE FURIE.* Van klachten half-gehoord, en ongedronken bloed; *ZEVENDE FURIE.* Van konings-raden, barsch en koud, Waar bloed verkwanseld wordt om goud; *ACHTSTE FURIE.* Van den oven, wit en heet, Waar-- *EEN FURIE.* Spreek niet, daar 'k alles weet Wat gij woudt zeggen--wil niet fluistren-- Breken mochten de tooverkluistren, Waardoor straks buig' de strenge van gedachte, Dien niets nog buigen deed: De diepste macht der Hel blijft hij verachten. *EEN FURIE.* Scheur het floers! *EEN ANDERE.* Het is door. *KOOR.* 't Bleek gesternt van Auroor Schijnt op smart zwaar te dragen. Bezwijmt gij erdoor, Machtge Titan? Wij lachen hoon-schaatrend in koor! Roemt ge op wetenschap klaar, die den mensch gij deedt dagen? Toen ontgloeide er een dorst in hem, nimmer verslagen Door die stervende waatren, een koortsdorst verterend, Liefde, twijfel, hoop, smachten, hem eeuwig verheerend. Een verscheen van zachte waarde Lachend op de bloedroode aarde: Zijn woorden duurden, snel venijn Gelijk, verdelgend waarheid, deernis, vrede. Zie! langs de wijde kimmelijn Rondom, veel dichtbevolkte steden, Braaksels rookend in de heemlen klaar! Hoor dien kreet van wanhoop zwaar! 't Is zijn zachte en teedre geest die treurt Om 't geloof door hem ontstoken. Zie opnieuw! de vlam die hoog zich beurd' Tot een glimworm-lamp ineengedoken: De overlevenden rondom de kolen Verzaamlen zich ontzet. Vreugd! vreugd! vreugd! Het verleên overstelpt u, maar iedere eeuw heugt; En het heden--de toekomst blijft duister verholen-- Is voor 't sluimerloos hoofd u een dorenenbed! *HALFKOOR I.* Droppen van bloedige ellende leken Van zijn voorhoofd, 't sidderend bleeke. Gun een kort heraadmen thans. Zie een volk zijn ban verbreken, 't Springt uit moedloosheid als morgenglans; Aan Waarheid wijdde het zijn staat En Vrijheid leidt het voort, haar maat;-- Een legioen aaneengesloten broeders, Die Liefde kindren noemt-- *HALFKOOR II.* Van andre moeders Zijn ze, zie hoe verwanten magen moorden! Het is de wijnoogst-tijd voor Zonde en Dood. Bloed schuimt als nieuwe wijn zoo rood. Straks wordt, wanneer haar Wanhoop smoorde, Die worstelende wereld prooi van slaven en despoot. (Al de Furiën verdwijnen, op een na.) *IONE.* Hoor zuster! wat een diep maar wreed gekreun, Gansch niet teruggehouden, 't hart verscheurt Van de' eedlen Titan, gelijk stormen 't diep, Wanneer de dieren hooren hoe de zee Huilt in de holen onder 't binnenland! Durft gij te zien hoe hem de duivels martlen? *PANTHEA.* Helaas! Ik keek tweemaal, doch doe 't niet meer. *IONE.* Wat zaagt ge? *PANTHEA.* Een smartlijk schouwspel: een geduldig Starende jonkman aan een kruis genageld. *IONE.* Wat meer? *PANTHEA.* De hemel in het rond, en de aard Omlaag, was dicht bevolkt met vormen van Menschlijken dood, alle verschriklijk, en Gewrocht door menschehand; en enkle schenen Het werk van menscheharten, moordend traag Door frons en glimlach. Andere gezichten, Te schandlijk om te noemen en te leven, Dreven voorbij. Laat ons niet ergre vrees Verzoeken door te zien: voldoende smart Is dat gekreun. *FURIE.* Zie een symbool: dat zij Die voor den mensch diep onrecht lijden, hoon En keetnen, enkel duizendvoudge foltring Wentelen op zichzelf en ook op hem. *PROMETHEUS.* Verzacht den doodsnood van dat stralend staren; Sluit nu die lippen bleek, doe 't doorn-doorwonde Voorhoofd van bloed niet stroomen: met uw tranen Vloeit het ineen! Stil, stil 't gefolterd oog In vrede en dood,--dat niet uw kranke weeën Schudden dat kruis,--dat niet die vingren bleek Met uw geronnen bloed meer spelen! O, Afgrijslijke! Uwen naam wil ik niet spreken: Hij is een vloek geworden! 'k Zie, ik zie De wijzen, zachten, eedlen en rechtvaardgen,-- Uw slaven haten hen, die zijn als gij-- Enklen verdreven uit huns harten huis, Een vroeg-gekozen, laat-bejammerd huis, Door vuile leugens: panters die geblinddoekt Een opgejaagde hinde dicht vervolgen; Enklen in giftige kelders saamgeketend Met lijken; enklen--hoor 'k de menigt daar Niet lachen luid?--omsloten door traag vuur; En machtge rijken drijven aan mijn voet, Gelijk eilanden door de zee ontworteld, Wier zonen zijn gekneed in één plas bloed, Bij rooden brandgloed van hun eigen huizen. *FURIE.* Bloed kunt gij zien, en vuur, en kreuning hooren,-- Ergere dingen resten, ongehoord En ongezien. *PROMETHEUS.* Ergere? *FURIE.* In 't menschehart Wordt prooi, dien het verslond, steeds overleefd Door schrik. De edelsten vreezen dat wat hún Te laag schijnt om te denken waarheid zij; Gewoonte, huichlarij maken hun geest Tempels van meengen thans versleten godsdienst. Zij durven voor den toestand van den mensch Geen heil beramen, en zij weten niet Dat zij 't niet durven. Zij die goed zijn hebben Geen macht, en kunnen enkel vruchtloos weenen; De machtgen missen goedheid--dat gebrek Is erger; wijzen missen liefde; en wie De liefde hebben missen wijsheid; zoo Is al 't uitmuntendste verkeerd in kwaad. Velen zijn sterk en rijk, wilden wel goed zijn, En leven toch onder hun medemenschen Die lijden, of er niemand iets gevoelde: Zij weten zelf niet wat zij doen. *PROMETHEUS.* Uw woorden Zijn als een wolk gevlerkte slangen; toch Bemedelij ik wie zij niet doen lijden. *FURIE.* Bemedelijdt ge? Ik spreek niet meer! (verdwijnt) *PROMETHEUS.* Wee mij! Wee mij! helaas! pijn, pijn, eeuwig, voor eeuwig! Ik sluit mijn traanlooze oogen,--o verfijnde Tyran! uw werken zie ik klaarder in Mijn leed-verlichten geest. In 't graf is vreê: Het graf verbergt al schoone en goede dingen. Ik ben een God, en kan haar dáár niet vinden--, Noch zou 'k haar zoeken: want, schoon wreede wraak, Dit is verslagen zijn, niet zegepralen, O felle Koning! De gezichten waar Gij mij mee foltert, sterken mijn gemoed Met meer volharding, tot het uur verschijnt Dat zij geen beeld meer zijn van wat bestaat. *PANTHEA.* Helaas! wat zaagt gij? *PROMETHEUS.* Er is tweeërlei Ellende: zien, en spreken:--spaar me er een. Namen, die 't heilig wachtwoord der Natuur zijn, Droeg men omhoog in blinkende blazoenen; De volken wemelden in 't rond en riepen Eenstemmig luid: "Waarheid, Vrijheid en Liefde!" Plotseling viel er van den hemel wilde Verwarring: er was strijd, bedrog en vrees: Tyrannen stoven aan, deelden de buit. Dit was de schaduw van de waarheid die 'k Aanschouwde. *DE AARDE.* 'k Voelde uw foltring, zoon, met zoo Gemengde vreugd als pijn en deugd kan geven. Nu, om uw toestand te verheldren, vraag ik Die fijne en schoone geesten op te stijgen, Wier woonstede in de donkere gewelven Der menschgepeinzen is en die, als vooglen Den wind bezeilen, thuis in dier gedachten Wereld-omcirkelenden ether zijn. Zij zien achter dat schemerig gebied, Als in een spiegel dat wat komen zal: O dat zij spreken om u troost te schenken! *PANTHEA.* Zie zuster, waar zich zaamlen geestenscharen, Als wolkenkudden in der Lente klaren Hemel, verruklijk blauw! *IONE.* En zie! meer komen, Als bronnedampen 't dal uit opwaarts stoomen, Wen winden zwijgen, in verspreide lijnen. En hoor! is het de ruisching van de pijnen? Is 't van het meer? Is het de waterval? *PANTHEA.* 't Is iets veel droever, zoeter dan dat al. *KOOR VAN GEESTEN.* Wij zijn 't die van de oudste tijden Teer beschermen en geleiden 't Menschdom dat de Goôn doen lijden. We aadmen--nooit kon het ons krenken-- De atmosfeer van 't menschlijk denken, Zij ze ook donker, nat en grauw Als een dag door storm gebluscht, Nog doorvloeid van glanzen flauw, Zij ze stralend als wat rust Tusschen wolkenlooze lucht En rivieren zonder zucht, Lieflijk, stil, in klaar genucht. Als de vooglen in den wind, Als de visschen in den vliet, Als wat 's menschen ziel verzint Vloeit door 's levens licht gebied, Leegren wij daar vlot en vrij: Als de wolken onweerhouden reizen wij Door die sferen die geen grens verkleint: Daaruit dragen wij de profeetsij, Die in u begint en eindt! *IONE.* Meer komen, een voor een: de lucht in 't rond Ziet schittrend als de lucht rondom een ster. *EERSTE GEEST.* Door een krijgstrompet met kracht Opgestooten in den nacht, Kwam 'k hierheen in snelle jacht. Uit het stof van eeredienst versleten, Van tyrannenvaan uiteengereten, Klonken daar vermengde kreten, Die rondom mij medestegen: 't Luidde: Vrijheid! Hoop! Dood! Zege! Tot ze omhoog versuizlend zwegen. Eén geluid klonk voor mij uit: Liefde's ziel, en 't ruischte en deind' Onder, boven, rondom mij: 't Was de hoop, de profeetsij Die in u begint en eindt. *TWEEDE GEEST.* Een regenboog stond op de zee Die woelde omlaag, in vreemde vreê, Waardoor, alsof veroovraar toog Onder triomfpoort trotsch en snel, De stormwind zegevierend vloog, Meevoerend veel gevangen wolken: Vormlooze, donkre, vlugge volken,-- Elke gekliefd door 't weerlicht schel. 'k Hoorde 't dondren: schor geschater-- 'k Zag beneên, als kaf uiteen Verstrooid, verspreid op 't witte water, Machtge vloten--een hel van dood. 'k Daalde er op een groote boot-- Bliksem spleet haar romp vaneen--, Op de zucht vlood ik hierheen Van een die aan een vijand schonk Zijn plank, en zijwaarts dook en zonk. *DERDE GEEST.* 'k Zat naast eens wijzen legersteê, Een rosse schijn van 't lamplicht gleê Langs 't boek dat straks hem peinzen deê,-- Toen een Droom--als vlammen straalde Zijn gevedert--nederdaalde. En ik wist in hem verschenen Wie ontstak eeuwen voorhenen Deernis, eedle taal, en pijn; Korten tijd droeg schaduwschijn Van zijn luister 't aardeduister. Hierheen droeg hij mij met spoed Als Begeerte's bliksemvoet: Dat 'k hem wederbreng' voor morgen, Of de wijze ontwaakt in zorgen. *VIERDE GEEST.* 'k Sluimerde op een dichtermond, Droomend als wie liefde vond In zijn aêm geluid nog suizend,-- Aardsche vreugden zoekt noch vindt hij, Hemelsch kust hij en bemint hij Wezens in de wouden huizend Der gepeinzen. Van het dagen Tuurt hij soms tot 's avonds duister: O van gele bijen ruischt er 't Bloesemen der klimophagen, 't Gouden zonlicht hoogt hun luister, 't Weergekaatste door het meer; Wat hij ziet, hij weet het niet, Maar herschept het in zijn lied Tot gestalten werklijk, méer Dan de mensch die levend heet: Kindren der Onsterflijkheid. Een van dees me ontwaken deed: 'k Ging u troosten, daar gij lijdt. *IONE.* Ziet gij niet naadren van het Oost en 't West Twee wezens? glijden tot één dierbaar nest Duiven niet zoo, een tweelingpaar gevoed Door de atmosfeer die alles leven doet, Op snelle, stille vlerken naar omlaag? En hoor! die stemmen zoet, toch vol geklaag: 't Is leed vermengd met liefde tot éen lied. *PANTHEA.* Spreekt gij nog, zuster? Woorden vind ik niet. *IONE.* Hun schoonheid geeft mij stem. Zie hoe zij drijven: Op wieken rusten zij van hemel-kleur, Oranje en hemelsblauw verdiept tot goud: De lucht straalt van hun lach als van een ster. *KOOR DER GEESTEN.* Hebt gij de Liefde-zelf aanschouwd? *VIJFDE GEEST.* Toen 'k over wijde landen Haastte als de vlugge wolken die de luchtwoestijn bevaren, Vloog die gestalte ster-gekroond op vleugelen die brandden Van weerlicht aan en schudde heil uit ambrozijnsche haren; Haar stappen spreidden licht op de aard. Maar dra verdween dat stralen, Verwoesting gaapte: waanzin bond wie hooge wijsheid zeiden; Helden verdwaasd, jonglingen bleek die stierven zonder smalen, Zag 'k in den nacht. En ik ging voort, tot gij, o vorst van Lijden, Glimlachend wreedste erinnering verkeerdet in verblijden. *ZESDE GEEST.* 't Vernielende is iets zeer verfijnds, o Zuster! weet waarom: Het wandelt niet op de aard, het zweeft niet in de heemlen, Maar het vertreedt met stap die stilt en 't koelt met vlerken stom De teedre wenschen die in 't hart der besten, eêlsten, weemlen; Die door het waaierend geveêrt in valsche rust gewiegd En door 't bewegen melodieus dier zachte en snelle voeten, Droomen van bovenaardsche vreugd en noemen 't monster Liefd' En, wakker, zien de schaduw Pijn, als hij dien thans wij groeten. *KOOR.* Schoon nu Verwoesting schaduw zij Der Liefde, volgend haar nabij Op 't witte Doodspaard, dat gevleugeld Als een stormwind onbeteugeld-- Ook de snelste ontvliedt het niet-- Trapt op onkruid en gebloemt, 't Slechte en schoone saâm verdoemt, Menschen en gediert vertreedt-- Eens stuit gij dien ruiter wreed, Hart en lichaam ongedeerd. *PROMETHEUS.* Geesten, zegt wie u dit leert! *KOOR.* Zijn dan niet in onze luchten (Evenals wen de sneeuwstorm vluchtte Voor de Lente en knoppen gloeien,-- 't Vlierbosch trilt in winden mild,-- Ook de herders dolend weten Dat de meidoorn gauw zal bloeien) Recht en Vrede, Liefde en Weten: Glans die worstlend wijder schijnt,-- Als de winden zacht en blij Den herdersknaap, de profeetsij Die in u begint en eindt? *IONE.* Waar vloôn de Geesten heen? *PANTHEA.* Niets blijft er over Dan een gevoel van hen, gelijk de toover Van tonen, wen bezielde stem en luit Verruischen, eer het antwoordend geluid Nog zweeg, dat in de diepe ziel blijft dolen Als echo's winden door oneindge holen. *PROMETHEUS.* Hoe schoon dees lucht-geboren wezens! Toch Voel 'k alle hoop vergeefsch behalve liefde! En gij zijt ver, Asia, die wen mijn wezen Overliep, als een gouden beker waart Voor heldren wijn, anders in dorstig stof Vervloeid.--Alles is stil. Helaas! hoe zwaar Weegt deze rustge morgen op mijn hart! 'k Zou kunnen slapen met mijn leed, ofschoon Ik droomen zou, waar' slaap mij niet ontzeid. 'k Zou willen zijn wat ik eens wezen zal, De redder en de kracht van 't lijdend menschdom, Of in de oer-baaiert van 't heelal verzinken. Er is geen smart, geen heul die nu nog rest: Aard heeft geen troost, Hemel geen foltring meer. *PANTHEA.* Hebt gij vergeten een die bij u waakt In kouden duistren nacht, en nimmer slaapt, Dan wen de schaduw van uw geest haar aanroert? *PROMETHEUS.* 'k Noemde alle hoop vergeefsch, slechts liefde niet, En gij hebt lief. *PANTHEA.* Innig voorwaar. Maar zie, De ster van 't Oosten is verbleekt, en Asia Wacht in dat ver-verwijderd Indisch dal, 't Oord van haar droeve ballingschap, eens ruw, Eenzaam, bevrozen, gelijk dit ravijn, Doch nu gehuld in schoon gebloemte en kruid, Vol zoete winden en geluiden zwevend In 't woud en langs den vloed, door de atmosfeer Van haar herscheppend bijzijn, die zou kwijnen Als zij niet éen met de uwe waar'. Vaarwel. |