This website is using cookies

We use cookies to ensure that we give you the best experience on our website. If you continue without changing your settings, we'll assume that you are happy to receive all cookies on this website. 

Seifert, Jaroslav: Kolumna morowa (wybór) (Morový sloup in Polish)

Portre of Seifert, Jaroslav

Back to the translator

Morový sloup (Czech)

Do čtyř stran světa se obrací
čtvero demobilizovaných knížat
vojska nebeského.
A na čtyřech stranách světa
je zamčeno
na čtyři těžké zámky.

Sluneční cestou se potácí
starý stín sloupu
od hodiny Okovů
k hodině Tance.
Od hodiny Lásky
k hodině Dračích drápů.
Od hodiny Úsměvu
k hodině Hněvu.

Pak od hodiny Naděje
k hodině Nikdy,
odkud je už jen krůček
k hodině Beznaděje
a k turniketu Smrti.

Životy naše se sunou
jako prsty po skelném papíře,
dny, týdny, roky, staletí.
A bývaly časy, kdy jsme proplakali
dlouhé roky.

Dnes ještě chodívám kolem sloupu,
kde jsem tak často čekával
a poslouchal, jak zurčí voda
z apokalyptických tlam,
udiven pokaždé
milostnou koketností vody,
tříštící se na hladině kašny,
až padl stín sloupu na tvou tvář.

Byla to hodina Růže.

Prosím tě, hochu, vyskoč na kašnu
a rychle mi přečti,
co píší čtyři evangelisté
na kamenných stránkách.

Matouš je první.
A kdo z nás ze samé radosti
může přidati k délce svého života
jediný loket?

A co píše druhý, svatý Marek?
Zdali přinášejí hořící svíci,
aby ji dali pod kbelec,
a nikoliv na svícen?

A evangelista Lukáš?
Oko je svíce těla.
Ale kde je mnoho těl,
shromáždí se i mnoho orlů.

Konečně co svatý Jan,
miláček Páně?
Má knihu na svém klíně zavřenou.
Tedy ji, chlapče, otevři.
Třeba svými zuby.

Byl jsem pokřtěn v morové kapli
svatého Rocha.
Na pokraji Olšan.

Když býval v Praze dýmějový mor,
ukládali kolem kaple mrtvé.
Jedny přes druhé v několika vrstvách.
Z jejich kostí byly po letech
špatně srovnané hranice,
které hořely
ve vápenné vichřici hlíny.

Dlouho jsem chodíval
na tato truchlivá místa,
ale sladkostí života jsem se nezříkal.
Bylo mi dobře v teplém lidském dechu,
a když jsem chodil mezi lidmi,
lapal jsem po vůních ženských vlasů.

Na schodech olšanských hospod
poslouchával jsem navečer
nosiče mrtvol a hrobníky,
když zpívali své neurvalé písně.

Už je to tak dávno,
hospody zmlkly
a hrobníci nakonec pohřbívali
jeden druhého.

Někdy jsem postával u dřevěné zvonice.
Zvon zaduněl,
jakmile zvedli v kapli mrtvého.
Už oněměla.
A díval jsem se na empírové sousoší
z Malostranského hřbitova.
Sochy ještě truchlily pro své mrtvé,
které tam musily opustit.
Odcházejíce, šly pomalu
s úsměvem své starodávné krásy.

A byly mezi nimi nejen ženy,
ale i vojáci v přílbách se zbraní,
jestli se nemýlím.
Už jsem tam dlouho nebyl.

Jenom si nedejte namluvit,
že mor ve městě ustal.
Viděl jsem sám ještě mnoho rakví
vjíždět do brány,
která tam nebyla jediná.

Mor dosud zuří a lékaři
dávají nemoci patrně jiná jména,
aby nevznikla panika.
Je to stále táž stará smrt,
nic jiného,
a je tak nakažlivá,
že jí neunikne nikdo.

Kdykoliv jsem vyhlédl z okna,
vyhublí koně táhli zlověstný vůz
s vyzáblou rakví.
Jen už tolik se nezvoní,
nemalují se kříže na domy
a nevykuřuje se jalovcem.

Na juliánovských lukách
lehávali jsme někdy k večeru,
když město už zapadalo do tmy
a v slepém rameni Svitavy
daly se žáby do pláče.

Jednou si přisedla mladá cikánka.
Blůzu měla jen zpola zapjatou
a hádala z ruku.
Halasovi řekla:
Nedožiješ se padesáti let.
Artuši Četníkovi:
Krátce je přežiješ.
Nechtěl jsem si dát hádat,
měl jsem strach.

Vzala mi ruku násilím
a rozhněvaně křikla:
Budeš dlouho živ!
A znělo to jako hrozba!

Co jsem se napsal rondelů a písní!
Byla válka na všech stranách světa
a na všech stranách světa
bylo smutno.
A přece jsem šeptal náušnicím s routou
milostné verše.
Za to se trochu stydím.
Či vlastně ani ne.

Věnec sonetů jsem ti položil
na záhyby klína.
Byl krásnější než vavřínové věnce
vítězům autokrosu.

Náhle jsme se však sešli
u schodů kašny,
každý šel jinam, jinudy a jindy,
po jiném chodníku.

Dlouho se mi však zdávalo,
že potkávám tvé nohy,
někdy jsem zaslechl i tvůj smích,
ale tys to nebyla.
A dokonce jsem spatřil i tvé oči.
Ty jen jedenkrát.

Má kůže třikrát natřená tamponem
smáčeným v jodalkoholu
byla již zlatohnědá.
Takovou barvu má pleť tanečnic
v indických chrámech.
Díval jsem se upřeně ke stropu,
abych je lépe viděl,
a ověnčený průvod
kráčel kolem chrámu.

Jedna z nich, ta uprostřed,
s nejkrásnějšíma očima,
se na mě usmála.
Bože,
jaké to nesmysly honí se mi v hlavě,
zatímco už ležím na operačním stole
s opiátem v krvi.

Už také rozsvítili nade mnou lampu,
chirurg nasadil skalpel
a vedl pevně dlouhý řez
na mých zádech,
tam, kde je páteř.
Protože jsem se rychle probouzel,
pevně jsem zavřel oči.
Přece jsem však ještě zahlédl
ženské oči nad sterilní rouškou
a stačil jsem se usmát.
Dobrý den, krásné oči.

Už mi však podvazovali cévky
a háčky rozchlípili ránu,
aby chirurg mohl odloučit
paravertebrální svaly
a obnažit trny s oblouky.
Tiše jsem zaúpěl.

Ležel jsem na boku,
ruce měl jsem v zápěstí svázané,
ale volnými dlaněmi,
které mi držela sestra na klíně
až u mé hlavy,
sevřel jsem pevně její stehno
a křečovitě jsem je tiskl k sobě
jako potápěč štíhlou amforu,
když spěchá k hladině.

V té chvíli však počal proudit
do mých cév pentanol
a všechno ve mně rychle pohasínalo.
Pak byla tma jako při potopě světa
a už nevím nic.

Sestřičko, měla prý jste modřiny.
Nehněvejte se na mě.
V duchu si však říkám: Škoda,
že nemohl jsem vynést z tmy
tu vábivou kořist,
až nahoru, až na světlo,
až před oči.

To nejhorší mám za sebou,
říkám si, jsem už stár.
To nejhorší mám před sebou,
ještě žiji.
Ale kdybyste mermomocí chtěli vědět,
byl jsem šťasten.
Někdy celý den, někdy celé hodiny
někdy jen pár minut.

Po celý život byl jsem věrný lásce.
A jsou-li ruce ženy víc než křídla,
co jsou její nohy?
Tak rád jsem zkoušel jejich sílu.
Je něžná, když stisknou.
Ať tedy rozdrtí kolena
mou hlavu?

Kdybych zavřel oči v tomto sevření,
nebyla by tak opilá
a nebušilo by mi tak zběsile
v mých spáncích.
Ale proč bych je zavíral?

S otevřenýma očima
prošel jsem touto zemí.
Je krásná, vždyť víte.
Byla mi možná víc
než všechny mé lásky najednou.
A její objetí trvalo celý život.
Když jsem míval hlad,
živil jsem se téměř denně
slovy jejích písní.

Ti, kdož odešli
a rozprchli se kvapem po zemích,
už to snad poznali:
svět je hrozný?
Nemilují a nejsou milováni.
My aspoň milujem.

Ať tedy rozdrtí její kolena
mou hlavu.

Tu je přesný výčet řízených střel:

(Missile)

Země - vzduch    Surface-to-Air
Země - země   Surface-to-Surface
Země - moře   Surface-to-Sea
Vzduch - vzduch   Air-to-Air
Vzduch - země   Air-to-Surface
Vzduch - moře   Air-to-Sea
Moře - vzduch   Sea-to-Air
Moře - moře   Sea-to-Sea
Moře - země   Sea-to-Surface

Mlč, město, není slyšet jez.
A lidé jdou a ani netuší,
že nad hlavou jim přeletují
žhavé polibky
posílané rukou z okna do okna.

Ústa - oči   Mouth-to-Eyes
Ústa - tvář   Mouth-to-Face
Ústa - ústa   Mouth-to-Mouth
A tak dál   And so on

Dokud ruka nestáhne večer roletu
a nezakryje cíl.

Na malé obloze domova,
mezi košíčkem na šití
a slipry s péřovými bambulemi,
rychle dorůstá horká luna
jejího břicha.

Počítá už skřivánčí dny,
ačkoliv ještě vrabci zobou mák
za ledovými květy.

Ale v mateřídouškovém pelíšku
už někdo natahuje péro
malého srdce,
aby šlo přesně po celý život.

Proč jen se mluví o šedivých vlasech
a moudrostí?
Když dohořívá keř života,
zkušenosti jsou bezcenné.
Ostatně bývají vždycky.

Po krupobití hrobů
vymrštěn byl sloup do výšky
a čtyři staří básníci
opřeli se o jeho tíhu,
aby psali na stránky knih
svůj bestseller.

Kašna už je prázdná,
válejí se v ní zbytky cigaret
a slunce jen váhavě odkrývá
smutek odstrčeného kamení.
Dalo by se tu i žebrat.

Ale odhodit život jen tak,
pro nic za nic,
to nechci. 



PublisherTřeba vám nesu růže, Mladá fronta, Praha, 1999

Kolumna morowa (wybór) (Polish)

Na cztery strony świata zwracają się
czterej zdemobilizowani książęta
            niebiańskich zastępów.
A cztery strony świata
są zamknięte
na cztery spusty.

Słoneczną drogą chwiejnie maszeruje
stary cień kolumny
od godziny Oków
do godziny Tańca.
Od godziny Miłości
do godziny Smoczych Szponów.
Od godziny Uśmiechu
do godziny Gniewu.

Potem od godziny Nadziei
do godziny Nigdy,
skąd tylko jeden mały krok
do godziny Beznadziejności
i turnikietu Śmierci.

Życie nasze przesuwa się
jak palce po papierze ściernym,
dni, tygodnie, miesiące, stulecia.
A były czasy, kiedy się płakało
przez długie lata.

I dziś jeszcze chodzę wokół kolumny,
gdzie tak często czekałem
słuchając, jak woda ścieka
z apokaliptycznych pysków,
za każdym razem zdumiony
miłosną kokieterią wody,
rozpryskującej się na gładkiej misie fontanny,
aż wreszcie cień kolumny padał na twoją twarz.

To była godzina Róży.

Słuchaj no, chłopcze, wejdź na fontannę
i przeczytaj mi szybko,
co ewangeliści piszą
na kamiennych kartach.

Pierwszy jest Mateusz.
            I kto z nas z samej radości
            może przydać do miary żywota swego
            łokieć jeden?

A co pisze drugi, święty Marek?
            Izali świecę wnoszą, aby ją stawiano
            pod korcem,
            aza nie by na świeczniku była?

A ewangelista Łukasz?
            Świecą ciała twego jest oko,
            lecz tam, gdzie wiele jest ciał,
            wiele się orłów zgromadzi.

I wreszcie, co święty Jan,
umiłowany uczeń Pana?
Na jego kolanach księga jest zamknięta.
A więc ją, chłopcze, otwórz.
Jeśli trzeba, to nawet zębami.

Ochrzczono mnie w pamiętającej czas moru
kaplicy świętego Rocha.
            Na skraju Olszan.

Kiedy w Pradze szalała dżuma,
koic, kaplicy układano trupy.
Jedne na drugich, w kilku warstwach.
Z ich kości po latach zostały
nierówne stosy,
gorejące
w wapiennej wichurze ziemi.

Długo chadzałem
            na te ponure miejsca,
ale rozkoszy życia się nie wyrzekałem.
Dobrze mi było w cieple ludzkiego oddechu,
a kiedy chodziłem wśród ludzi,
chwytałem zapach kobiecych włosów.

Na schodach knajp na Olszanach,
słuchałem wieczorami
tragarzy zwłok i grabarzy,
śpiewających swoje prostackie piosenki.

To było już tak dawno
            knajpy ucichły,
a grabarze w końcu pogrzebali
jeden drugiego.

Czasem przystawałem koło drewnianej dzwonnicy.
Dzwon się odzywał,
kiedy tylko w kaplicy podnoszono trumnę.
Dzwony są już nieme.
Patrzyłem na empirowe rzeźby
z Cmentarza Małostrańskiego.
Posągi jeszcze opłakiwały swoich umarłych,
których musiały opuścić.
Odchodząc, szły powoli
z uśmiechem swego prastarego piękna.

Były wśród nich nie tylko kobiety,
ale i żołnierze w hełmach, uzbrojeni,
jeśli dobrze pamiętam.
Dawno już tam nie zaglądałem.

Tylko nie dajcie sobie wmówić,
że mór w mieście się skończył.
Sam widziałem jeszcze wiele
wjeżdżających w bramę trumien,
a bram było tam więcej.

Mór nadal szaleje, a lekarze
nadają chorobie inne nazwy,
żeby nie wybuchła panika.
Jest to ciągle ta sama stara śmierć,
nic innego,

a tak jest zaraźliwa,
że nikt jej nie umknie.

Za każdym razem, kiedy wyglądałem z okna,
wychudłe konie ciągnęły złowieszczy wóz
z wynędzniałą trumną.
Już się tylko tak często nie dzwoni,
nie maluje się na domach krzyży
i nie okadza jałowcem.

Na julianowskich łąkach
kładliśmy się czasami pod wieczór,
kiedy miasto pogrążało się już w mroku,
a w ślepej odnodze Svitavy
żaby zaczynały lamentować.

Raz przysiadła się do nas młoda Cyganka.
Bluzkę miała nie do końca zapiętą
i wróżyła z ręki.
Hałasowi powiedziała:
            Nie dożyjesz do pięćdziesiątki.
Artuśowi Ćerníkowi:
            Pożyjesz niewiele dłużej.
Nie chciałem, żeby mi wróżyła,
bałem się.

Siłą wzięła moją rękę
i rozgniewana krzyknęła:
            Będziesz żył długo!
Zabrzmiało to jak groźba!

Ileż ich napisalem – rondeaux i pieśni!
We wszystkich stronach świata była wojna
i we wszystkich stronach świata
było smutno.
A jednak kolczykom z diamentową rozetą
szeptałem miłosne strofy.
Trochę się tego wstydzę.
Chociaż tak naprawdę to nie.

Wieniec sonetów położyłem ci
na krągłościach brzucha,
piękniejszy niż wieńce laurowe
dla zwycięzców autocrossu.

Nagle jednak spotkaliśmy się
przy schodach fontanny,
szliśmy każde gdzie indziej, inną drogą, w innym czasie,
po innym chodniku.

Długo mi się zdawało,
że spotykam twoje nogi,
czasami słyszałem też twój śmiech,
to jednak wcale nie byłaś ty.
Wreszcie nawet zobaczyłem twoje oczy.
Ale tylko raz.

Moja skóra, trzykrotnie przetarta tamponem
maczanym w jodynie,
była już brązowozłota.
Taki kolor ma skóra tancerek
w świątyniach indyjskich.
Wbijałem wzrok w sufit,
żeby lepiej je widzieć,
a orszak w girlandach kwiatów
maszerował wokół świątyni.
Jedna z nich, ta w środku,
z najpiękniejszymi oczami,
uśmiechnęła się do mnie.
            Mój Boże,
jakież nonsensy wirują mi w głowie,
kiedy już leżę na stole operacyjnym
z opiatem w żyłach.

Już zapalili też nade mną lampę,
chirurg przygotował skalpel
i pewnym ruchem rozciął
moje plecy
tam, gdzie jest kręgosłup.
Ponieważ zacząlem się budzić,
mocno zacisnąłem powieki.
A jednak dostrzegłem jeszcze
kobiece oczy nad sterylną maską
i zdążyłem się uśmiechnąć.
Dzień dobry, śliczne oczy.

Już mi jednak podwiązywali naczynia krwionośne
i hakami rozchylali ranę,
żeby chirurg mógł odsunąć
mięśnie przykręgosłupowe
i obnażyć łuki kręgowe i wyrostki kostne.
Cicho jęknąłem.

Leżałem na boku,
ręce miałem w nadgarstkach związane,
ale swobodnymi dłońmi,
które mi siostra trzymała na kolanach,
aż koło mojej głowy,
mocno chwyciłem ją za udo
i konwulsyjnie przyciskałem je do siebie,
jak nurek przyciska smukłą amforę,
pośpiesznie sunąc ku powierzchni.

W tym momencie jednak zaczął napływać
do moich żył pentatol
i wszystko we mnie błyskawicznie gasło.
Potem była ciemność jak przy potopie
i nic już nie pamiętam.

Siostrzyczko, miała pani podobno siniaki.
Proszę się na mnie nie gniewać.
W duchu jednak sobie mówię: Szkoda,
że nie mogłem wyciągnąć z ciemności
tej nęcącej zdobyczy,
aż na samą górę, aż na światło,
aż przed oczy.

To, co najgorsze, już za mną –
tak sobie mówię – jestem stary.
To, co najgorsze, jeszcze przede mną,
wciąż żyję.
Ale jeśli koniecznie chcecie wiedzieć,
to byłem szczęśliwy.
Czasem przez dzień, czasem przez kilka godzin,
czasem tylko przez parę minut.

Całe życie byłem wierny miłości.
A skoro ręce kobiety to coś więcej niż skrzydła,
to czym są jej nogi?
Tak chętnie śprawdzałem ich siłę.
Jest tkliwa, gdy ściskają.
Niechże więc zmiażdżą kolana
moją głowę!

Gdybym zamknął w tym uścisku oczy,
byłaby trochę trzeźwiejsza
i nie waliłoby mi tak wściekle
w skroniach.
Ale dlaczego miałbym je zamykać?

Z otwartymi oczami
przemierzyłem tę krainę.
Jest piękna, przecież wiecie.
Może i była dla mnie czymś więcej
niż wszystkie moje miłości razem wzięte.
I jej objęcia trwały całe życie.
Kiedy byłem głodny,
żywiłem się niemal codziennie
słowami jej pieśni.

Ci, co odeszli
i rozbiegli się szybko po różnych krajach,
już to chyba wiedzą:
świat jest straszny!
Nie kochają, nie są kochani.
My przynajmniej kochamy.

Niechże więc zmiażdżą jej kolana
moją głowę.

Oto dokładny wykaz pocisków sterowanych:
(Missile)

Ziemia – powietrze        Surface–to–Air
Ziemia – ziemia             Surface–to–Surface
Ziemia – morze             Surface–to–Sea
Powietrze – powietrze    Air–to–Air
Powietrze – ziemia         Air–to–Surface
Powietrze – morze         Air–to–Sea
Morze – powietrze         Sea–to–Air
Morze – morze              Sea–to–Sea
Morze – ziemia              Sea–to–Surface

Milcz, miasto, nie słychać jazu.
A ludzie chodzą sobie, nie domyślając się nawet,
że nad głowami im przelatują
gorące pocałunki,
posyłane ręką z okna do okna.

Usta – oczy                   Mouth–to–Eyes
Usta – twarz                  Mouth–to–Face
Usta – usta                    Mouth–to–Mouth
I tak dalej                     And so on

Dopóki ręka nie zapuści wieczorem rolety
i nie zasłoni celu.

Na małym nieboskłonie domu,
między koszyczkiem do szycia
a parą bamboszy z puchowymi pomponami,
szybko przybywa gorzkiego księżyca
jej brzucha.

Liczy już skowrończe dni,
choć jeszcze wróble dziobią mak
za lodowymi kwiatami.

Ale w macierzankowej norce
już ktoś nakręca sprężynę
małego serca,
żeby chodziło punktualnie przez całe życie.
Czemuż się mówi o siwych włosach
i mądrości?
Kiedy dopala się krzew życia,
doświadczenia są bezwartościowe.
Tak samo zresztą jak zawsze.

Po gradobiciu grobów
wzbito w górę kolumnę
i czterej starzy poeci
oparli się o jej masę,
żeby pisać na kartach książek
swój bestseller.

Fontanna jest pusta,
walają się w niej niedopałki,
a słońce dosyć niepewnie odsłania
smutek odtrąconego kamienia.
Można by tu nawet żebrać.

Ale odtrącić życie ot tak,
całkiem bez powodu –
tego nie chcę.

 



Source of the quotation“Tygiel Kultury” 1996, nr 8-9

minimap