Mikszáth Kálmán: Szent Péter esernyője (3)

Alig hogy elkaparták Gongolynét, még ki se beszélhették magukat a falu öreg asszonyai a temetési pompáról, Gongoly özvegységéről és, uram fia, bocsásd meg nekik a fecsegésüket, hogy már a temetésen keresgélte volna héja-szemeivel a Tyurek Anna szép arczát, amiről a vak is megjósolhatja, hogy a Gongolyné híres «mentyék»-je nem sokáig marad gazdátlanul, mondom, hogy alig józanodtak ki a sírásók a sok pálinkától, amit a torban bevettek, mikor már ismét uj sírt kellett ásni. Gongolyasé után meghalt a Srankó János, aki azelőtt is sokat settenkedett Gongolyné körül, mikor az még helyes menyecske volt. Most aztán, mintha összebeszéltek volna, együtt mentek. Szinte így várta már ezt az ember. Azelőtt is, beszélték, némelykor a mezőn eltűnt a Gongolyné a rozsokba, aztán kis vártatva valahonnan csak előbukkant Srankó és az is eltűnt a rozsokba. Óh azok az istentelen rozsok! Olyan magasra megnőnek, hogy minden bolondságot eltakarnak !
Most is egymás után tűnt el a két árnyék a végtelen semmibe… Srankót meghalva találták a temetés után való reggelen az ágyban, úgy látszik, a halál «mennyköve», a guta suhintotta meg. Srankó is jómódú ember volt, «mágnács» , háromszáz birkája legelt a határban és sok földet szántott, neki is fényes temetés járt. De nem is volt fösvény a Srankóné, maga ment el tanítóhoz, paphoz s megrendelte, hogy minden úgy legyen, ahogy a Gongolyné temetésén volt. Kerül, amibe kerül, de a Srankó familia se kisebb, mint a Gongolyék.
Két pap legyen a temetésen, négy minisztráns gyerek fekete szoknyácskákban, folytonos harangozás. És a többi, meg a többi.
János pap megelégedetten bólintgatott a fejével.
– Meglesz, minden meglesz.
János pap kiszámította krétával, hogy mibe kerül. – Úgy ám, – szólt Srankóné – de adja még hozzá tisztelendő uram azt a pirosat is, hadd lássuk, hogy azzal vajjon mennyivel lesz drágább.
– Miféle pirosat?
– Hát amit a Gongolyné temetésén tartott a feje fölött. Gyönyörű volt az.
A pap meg nem állhatta, hogy el ne nevesse magát.
– Hiszen az lehetetlen! Óh, óh!
Srankóné megneheztelve pattant fel, hátra szegve a nyakát kevélyen.
– Miért volna lehetetlen? Az én pénzem is csak olyan, mint a Gongolyé. Hát nem úgy van?
– De édes Srankóné, hiszen akkor az eső esett; holnap pedig valószínűleg szép idő lesz.
Srankónét azonban nehéz volt leverni a lábáról a kapaczitálással, ő maga jobban értvén a dialektikához, mint a tisztelendő.
– Hogy akkor az eső esett? Hát annál inkább hozhatja lelkem szent atyuskám a pirosat, mert legalább nem ázik a drága jószág. Aztán megérdemli a szegény boldogultam. Nem volt ám az érdemetlenebb ember, mint a Gongolyné. Biróviselt ember volt az én uram, az anyaszentegyházra is áldozott, most öt éve ő hozta azokat a tarka gyertyákat az oltárra Beszterczebányáról, a nagy fehér asztalterítőt pediglen az ő testvérhúga slingelte. Hát meg kell lenni a veresnek.
– De csak nem tehetem magamat nevetségesnek, hogy esernyő alatt temessek derült, napfényes időben. Hagyjon fel ezzel a hóborttal, Srankóné!
Srankóné azonban erre sírva fakadt, hogy mivel érdemelte meg ő azt a szégyent, hogy az Isten szolgája megvonja azt a lisztességet, ami a holtnak jár s ami az élőnek is jól esik. Mit fognak mondani a faluban? Azt fogják mondani: «Srankóné még a tisztességes eltakarítást se adta meg az urának, belökette a gödörbe, ahogy a koldúsokat szokás».
– Tegye meg, tegye meg, tisztelendő uram – könyörgött s míg a nedves szemeit törülgette a keszkenőjével, addig-addig morzsolgatta az újjaival annak egyik csücskét, míg azon a bog kioldózott s kihullott belőle egy tíz forintos bankó.
Srankóné fölemelte a földről és odatette finom szerénységgel a pap asztalára.
– Ezzel még megtoldom, csak meglegyen a teljes pompa, kérem alássan.
Erre a jelenetre betört a konyhából Adameczné is kötény ben, főzőkanállal, hozzácsatolván a maga kérését.
– Úgy, úgy, édes tisztelendő úr, a Srankó istenes ember volt. Nem igaz ám az a sok pletyka, amit róla beszélnek. De ha igaz volna is, akkor ez az igazság éppen a Gongolynét sujtaná – Isten nyugosztalja. Ha hát az egyiknél ott volt a szent esernyő bátran ott lehet a másiknál is. Vagy már haragszil az Istenke eddig is s akkor mindegy, hogy egy kicsit jobban haragszik, vagy még nem haragszik és akkor most se fog megharagudni.
– Ugyan, ugyan, Adameczné, nem szégyenli magát ilyen ostobaságokat beszélni. Hagyjanak nekem békét az efféle babonákkal! Az egész kívánságuk egyszerűen nevetséges.
Hanem a két asszonyt ugyancsak nem lehetett lebeszélni. «Tudjuk mi, amit tudunk, minket a tisztelendő úr el nem ámít» s addig-addig rimánkodtak, okvetetlenkedtek, míg végre beleegyezett, hogy Srankó Jánost is az esernyő alatt fogja temetni, hozzá tévén:
– Ha addig el nem viszi a gazdája. Mert az tény, hogy valaki itt hagyta s ha érte jő, oda kell adnom.
Adameczné jelentőségteljesen hunyorgatott Srankónéra:
– No, afelől nyugton alhatunk, aki azt elhozta, minden ezer esztendőben egyszer szokott megfordulni a planétánkon.
Valóban az esernyőért senki sem jelentkezett úgy, hogy másnap, bár száraz, szép délután volt és egy csöpp felhő se mutatkozék a mennybolton, a fiatal tisztelendő úr mégis kinyitá az esernyőt a koporsónál s az alatt menve, kísérte a beszentelt koporsót a temetőbe.
Négy erős férfiú: Szlávik, Lajkó és a két brontes Magát testvér vitték vállukon a szent Mihálylovat, melyen a koporsó nyugodott. Isten akarata úgy rendelé, hogy a kovácsműhely tájékán az egyik Magát megbotlott egy kőbe és elesett, mire megijedt az utána ballagó Lajkó Pál, megrázkódott, elveszté lélekjelenlétét, a szent Mihály-lova félrebillent és a koporsó lezuhant a kövekre.
Nagyot reccsent, meghasadott, összetört, megvillant egy perczre a slingelt szemfödő, majd később látható lett a halott is, aki a nagy rázkódás követ keztében felocsudván a tetszhalálból, mély lélekzetet véve, megmozdult és felsóhajtott:
– Istenem, hol vagyok?
Lőn nagy ámulás, bámulás, népek csodálkozása, mire a kovácstól dunyhát, vánkosokat hozának sebesen s ágyat vetvén egy az udvaron talált, vasalás alatt levő kocsira, oda tették fel az Isten különös csodatétele által feltámasztott halottat s átváltozván gyászmenetből Istent dicsérő proczesszióvá, templomi zsolozsmák eneklése mellett kisérték haza a szegény Srankó Jánost, aki már útközben annyira magához tért, hogy otthon mindjárt enni kért.
Egy köcsög tejet hoztak neki. A fejét rázta. Lajkó feléje nyujtotta a pálinkás butykost, mely a tor szempontjából meg volt töltve. Mosolygott.
E nevezetes eseménytől kezdődik voltaképen az esernyő legendája, mely szállt, szállt, keresztül a fenyves erdőkön, az égnek meredő sziklákon, mindig messzebb, messzebb, megnövekedve, fölfrissítve, ujabb és ujabb részleteket megaranyozva.
Ha a sziklán egy mélyedést találtak, az a szent Péter lába nyoma volt s ha különös színű virág nyílt ki valahol a határban, oda a szent Péter botja ért, Minden, de minden hirdette, hogy szent Péter nem rég Glogován járt. Mégis nagy dolog az, atyafiak!
S magát az esernyőt a miszticzizmus csodálatos fénye ragyogta be. A titokzatosság köde voltaképen csak azt a körülményt takarta, hogy miképen került a kis Veronka kosara fölé. De ez elég volt. A babona keresi a ködöt, a köd vonzza a babonát. Ezek ketten osztoztak meg a prédán, a rozoga esernyőn.
És híre ment messzire, amerre csak a Bjela Voda folyik s egyszerű tót emberek mesélik a pásztortüzeknél, vagy a fonókban, ami fantáziájuknak imponáló, ami érdeklődésüket megragadja, a bámulatra keltőt, a rendkívülit. A népszerű szent Pétert, a mennyország kapusát látni vélik, amint elhozza az esernyőt, hogy a pap hugocskája meg ne ázzék. Vajjon hogy ereszkedett le az öreg az égből? Bizonyosan ráült valami felhőre, az lehozta szépen s valamelyik hegyre letette.
Aztán elbeszélik az esernyő csodás erejét, hogy holt ember felkelt, amint megpillantotta és így száll a legenda mindig tovább, tovább, magával hömpölygetve a glogovai pap alakját és a kis hugáét. (Hej, milyen legény lesz az, aki azt majd egyszer feleségül veszi!) S ha módos ember hal meg, még a tizedik faluba is elhozzák János papot a temetésre a dalmatikával és a szent esernyővel, mely immár ereklye lett. De nemcsak a temetésekre viszik, hanem gyóntatni is nehéz, reménytelen nyavalyásokat, néha két napi járó földre azzal a kikötéssel, hogy a szent Péter esernyőjét borítsa a beteg fölé, amíg az gyón. Lehetetlen az, hogy ne használjon, vagy meggyógyul az ilyen beteg, vagy ha meg nem gyógyul, hát legalább üdvözül.
A házasuló párok is, ha nagy parádét akarnak kifejteni, pedig azok mindig akarnak, azonfelül, hogy otthon a saját papjuk összeesketi őket, még ráadásul elzarándokolnak a glogovai parókiára, hogy ott az esernyő alatt mégegyszer egymáséba kapcsolják a kezöket. És ez aztán az igazi. Kvapka harangozó tartja fejük fölött a szent vászongombát, amiért azután az ő tüszőjébe is csordul néhány ezüst hatos. Ami pedig a glogovai papot illeti, ahhoz csak úgy dől a pénz meg az ajándék, mintha zsákból öntenék.
Eleintén eleget szabódott, de lassankint aztán maga is hinni kezdte, hogy a veres esernyő, mely napról-napra fakóbb, vedlettebb, isteni eredetű lehet. Nem egyenesen az ő imádságára lőn-e odateremtve a lányka védelmére s nem ebből ered-e jólétének, vagyonának, melyért imádkozott, minden forrása.
«Uram Jézus, – mondá azon a szomorú reggelen – tégy csodát, hogy a gyermeket nevelhessem.»
S íme, a csoda megtörtént. Pénz, jólét, gazdagság árad az egyszerű rongyos esernyővel, mintha a mesebeli bárányka volna, mely ha megrázza magát, aranyak potyognak a gyapjából.
Az esernyő híre a magas körökig is feljutott. Maga a beszterczei püspök ő méltósága is kíváncsi lett rá s maga elé idézvén a papot az esernyővel egyetemben, miután megvizsgálta és elmondatta magának a történetét, ájtatosan keresztet vetett magára:
– Deus est omnipotens – mondá.
Ami azt jelentette, hogy ő is hisz az esernyőben. Néhány hét mulva még többet is tett a püspök. Rendeletet adott ki János papnak, hogy az ereklyét ne magánál tartsa ezentúl, hanem a sanctuariumban, a templom holmija között helyezze el.
Mire János pap nyomban visszafelelt, hogy az említett esernyő voltaképen a hugát, kiskorú Bélyi Veronkát illeti és neki nincs joga azt elvenni, hogy templomnak adja. Mihelyt azonban nagykorú lesz a lányka, semmi kétség, a templomnak fogja ajándékozni.
De nem csak a papnak vált javára az esernyő, ki csakhamar igavonó barmokat szerzett be s nagy gazdaságot kezdett művelni, néhány év mulva pedig csinos kőházat építtetett, fogatot tartott, hanem Glogova községét is emelte. Nyarankint egész rajokban jártak a környékbeli fürdőből úri asszonyok, sokszor grófnék is (többnyire vén grófnék), hogy az esernyó alá állva, egy imádságot elmondhassanak s ezek számára egy vendéglő is épült, szemben a paplakkal, a Csodatevő esernyőhöz czímezve. Egyszóval Glogova szemlátomást emelkedni kezdett, a haranglábat a sok látogató miatt megrestelték a helybeliek s takaros ólomfedeles tornyot húztak fel a templomra, abba két új harangot hozatván Beszterczéről. Srankó János a halál országából való visszatérése emlékeül egy gyönyörű szent-háromságszobrot faragtatott a templom elé. A nevelőnő (mert Veronka mellett kalapban járó nevelőnőt tartott idővel János pap) tele ültette a pap udvarát georginákkal és fuksziákkal, aminő virágokat még glogovai szem nem látott. Minden megszépült, megcsinosodott (kivévén Adamecznét, mert az még csunyább lett azóta) s annyira ment a glogovaiak dölyfe, hogy vasárnaponkint délután, mikor az emberek ráérnek össze-vissza fecsegni mindenfélét, immár azt kezdték feszegetni, nem jó volna-e egy kálváriát építeni Glogován, olyanformát, aminő Selmeczen van, hogy a búcsús népek ide seregelvén, koronkint pénzt és elevenséget hoznának ő nekik.

Nauwelijks was vrouw Gongoly begraven, nog waren de oude vrouwtjes in het dorp niet uitgepraat over de pracht bij deze begrafenis tentoongespreid, over de weduwnaarsstaat van Gongoly en over het feit, dat (God moge die babbelzieke wijven haar geklets vergeven!) Gongoly reeds op de begrafenis zijn haviksogen gevestigd had op Anna Tyurek’s mooi gezichtje, zodat zelfs een blinde voorspellen kon lat de beroemde mentyék van vrouw Gongoly niet lang zonder eigenares zou blijven; kortom ternauwernood hadden de doodgravers de tijd gehad om nuchter te worden van de grote hoeveelheid drank, die zij bij die begrafenis in hun keel hadden gegoten, of er moest reeds weer een nieuw graf worden gedolven.
Thans was het voor Jan Srankó, die ook in vroeger dagen reeds veel om vrouw Gongoly had heengedraaid toen zij nog een knap jong vrouwtje was. En nu verdwenen zij, alsof ze het samen hadden afgesproken, nagenoeg gelijktijdig van deze aarde.
Men had het haast niet anders kunnen verwachten. De morgen na haar begrafenis vond men Srankó dood in zijn bed; naar het scheen was hij door «de dondersteen van de dood», een beroerte, getroffen.
Ook Srankó was een welgesteld man, een magnacs : hij bezat driehonderd schapen op de gemeenteweide en had veel akkers bepouwd; ook hem moest dus een schitterende begrafenis ten deel vallen. En vrouw Srankó was helemaal niet gierig; zelf begaf ze zich naar de pastoor en de kantor en gaf order dat alles precies eender gebeuren moest als op de begrafenis van vrouw Gongoly. Het koste wat het koste, de familie Srankó is geen haar minder dan de familie Gongoly!
Er moesten twee geestelijken bij tegenwoordig zijn, vier koorknapen in het zwart, onafgebroken klokgelui, enz., enz…
Pastoor Johannes knikte tevreden met zijn hoofd:
– Het zal zo gebeuren, ‘t zal precies eender gebeuren.
Pastoor Johannes rekende haar met krijt voor wat alles kosten zou.
– Goed – sprak vrouw Srankó – maar uw eerwaarde moet en ook nog dat rode ding bijschrijven, dan kunnen we zien hoeveel het dan nog duurder wordt.
– Wat voor rood ding?
– Wel, dat u bij de begrafenis van vrouw Gongoly boven uw noofd gehouden hetit. Dat was prachtig om te zien!
De pastoor kon zijn lachen niet inhouden:
– Maar dat is immers onmogelijk! O! O!
Vrouw Srankó vroeg op beledigde toon terwijl ze haar hoofd in de nek wierp:
– Ik zou wel eens willen weten waarom dat onmogelijk is? Mijn, geld is toch evengoed als dat van Gongoly, zou ik zo zeggen? Of is het dat soms niet?
– Maar mijn lieve vrouw Srankó, die dag regende het immers en naar alle waarschijnlijkheid zullen we morgen mooi weer hebben.
Het was echter een onbegonnen werk te trachten vrouw Srankó te overtuigen, zij was bedrevener in de dialectiek dan de hoogwaardige heer.
– U zegt dat het die dag regende? Wel, eerwaarde vader, dan kunt u nog te eerder nu dat rode ding meebrengen, want dan zal dat kostbare voorwerp zeker niet nat worden. En ik sta er op, want mijn zalige man verdient het. Hij had stellig niet minder verdiensten dan vrouw Gongoly. Mijn man heeft een rechterlijke betrekking bekleed, hij heeft ook aan de kerk geofferd, hij is het, die vijf jaar geleden uit Beszterce gekleurde kaarsen voor het altaar heeft meegebracht, terwijl zijn zuster het grote, witte altaarkleed heeft gemaakt. En dus, zoals ik u al zei: het rode ding moet er bij zijn!
– Maar vrouw Srankó, ik kan mezelf toch niet belachelijk maken door bij helder, zonnig weer onder een paraplu uit begraven te gaan. Toe, zet die dwaasheden toch uit je hoofd, vrouw Srankó!
Vrouw Srankó barstte hierop echter in tranen uit:
– Waarmee heb ik die schande verdiend, dat een dienaar Gods mij dat eerbetoon weigert, dat een dode toekomt en ook de levende zo goed aanstaat? Wat zullen ze daarvan in het dorp wei zeggen? Ze zullen vertellen gaan: «Vrouw Srankó heeft haar man niet eens een eervolle begrafenis gegund, ze heeft hem als een bedelaar onder de grond laten stoppen».
– Doe het toch, doe het toch als ‘t u blieft, eerwaarde, – smeekte zij en haar ogen met haar zakdoek afdrogend, friemelde ze zolang aan een der tippen, dat de knoop losging en een papiertje van tien gulden er uit uit viel.
Vrouw Srankó raapte hot op en legde hot met fijne bescheidenheid op de tafel van de pastoor neer:
– Dat geef ik er nog bij, maar dan moet u ook zorgen dat alles met volledige praal geschiedt.
Op dat ogenblik kwam vrouw Adamecz met een potlepel in haar hand uit de keuken aanlopen en viel vrouw Srankó bij:
– Ja, mijn lieve eerwaarde, zij heeft groot gelijk met wat ze daar zegt; Srankó was een godvrezend mens. Van de praatjes, die de ronde over hem doen is geen woord waar; maar al was er nu wel wat van aan dan moest vrouw Gongoly daarvoor boeten – God zij haar ziel genadig. En als dus de heilige paraplu bij haar begrafenis gebruikt is, dan moet die stellig ook bij de zijne zijn. Of onze Lieve Heer is al boos en dan komt het er niet op aan of hij het nog wat meer wordt, óf hij is nog niet ontstemd en zal dat dan ook hierdoor niet worden.
– Zwijg toch, zwijg, vrouw Adamecz, schaam je je niet zulke mallepraat uit te kramen? Laat me toch verschoond blijven van al die bijgelovigheden! Wat jullie van mij verlangt is eenvoudig belachelijk!
Maar er was met de beide vrouwen geen verstandig redeneren mogelijk. «Wij weten wat wij weten; uw eerwaarde kan ons niet om de tuin leiden», en zij smeekten en lamenteerden zo lang, tot hij tenslotte toegaf en beloofde ook Jan Srankó onder de paraplu te zullen begraven. Hij stelde echter deze voorwaarde: «Als tenminste de paraplu vóór die tijd niet door de eigenaar is opgeëist, want het is een feit, dat iemand het ding hier heeft laten staan; komt hij het opvragen, dan moet ik het teruggeven».
Vrouw Adamecz zei met een veelbetekenend knipoogje tot vrouw Srankó:
– Nu daaromtrent kunnen we gerust zijn; degeen, die de paraplu hier gebracht heeft, pleegt maar eens in de duizend jaar op onze planeet te verschijnen.
En werhelijk, niemand kwam de paraplu opvragen, zodat de jonge geestelijke de volgende dag – hoewel het een mooie, droge namiddag was en er zich zelfs geen zweem van een wolkje aan de hemel vertoonde – de paraplu bij de lijkbaar opstak en daaronder het gewijde lijk naar het kerkhof begeleidde.
Vier potige jonge kerels: Szlavik, Lajkó en de twee stevige broeders Magaat droegen de baar waarop de kist rustte. Het was Gods wil, dat de ene Magaat vóór de smidse over een steen struikelde en viel, waardoor Paul Lajkó, die achter hem liep, schrikte, wankelde en zijn tegenwoordigheid van geest verloor: de baar raakte haar evenwicht kwijt, de kist gleed er af en kwam op de stenen terecht.
De kist kraakte, barstte, viel in stukken, een ogenblik werd de lijkwade zichtbaar, vervolgens de dode, die, tengevolge van de hevige schok wakker was geschud uit zijn schijndood, diep ademhaalde, zich bewoog en zuchtte:
– Mijn God, waar ben ik?
Grote ontsteltenis en grote verbazing! Fluks werden bij de smid matrassen en kussens gehaald en daarvan een bed gespreid op een voor de smidse staande wagen. Daarop werd de door een wonder Gods opgewekte dode neergelegd gin de lijkstoet, die veranderde in een God lovende processie, bracht de arme Jan Srankó naar huis. Onderweg kreeg deze reeds zozeer zijn bewustzijn terug, dat hij thuis direkt om eten vroeg.
Ze hielden hem een kan melk voor. Hij schudde afwijzend zijn hoofd. Iemand hield hem daarop zijn drankfles voor, die reeds voor het begrafenismaal gevuld was. Toen lachte Srankó.
Van dit merkwaardig voorval af begint eigenlijk de legende van de paraplu, die wijd gin zijd zich verbreidde over dennenwouden, tegen hemelhoge rotsen op, verder en steeds maar verder, altijd aangroeiend, in steeds nieuwe vormen, met voortdurend afwisselende bijzonderheden.
Werd er op een rots een uitholling gevonden, dan heette dat een indruk van Sint Pieter’s voet. Ontlook ergens in de buurt een vreemdkleurige bloem, dan had op die plek stellig Sint Pieter’s stok de grond aangeraakt. Alles, letterlijk alles droeg er de duidelijke sporen van, dat Sint Pieter niet lang geleden in Glogowa was geweest. Dat is een belangrijke gebeurtenis, landgenoten!
En dezelfde geheimzinnige glans bestraalde ook de paraplu.
Eigenlijk hing er alleen maar een waas van geheimzinnigheid over de omstandigheid hoe de paraplu boven de mand van de kleine Veronka was gekomen. Maar dat was op zich zelf al genoeg.
Het bijgeloof zoekt het geheimzinnige, het geheimzinnige trekt het bijgeloof aan. Van deze beide was de oude, versleten paraplu thans de speelbal.
En de legende ervan verbreidde zich verder en verder, zover de Bjela-Woda stroomt en eenvoudige, lichtgelovige Slowaken elkaar bij herdersvuren en in de spinkamers vertellen hetgeen hun fantasie beheerst, hetgeen hun belangstelling opwekt: het zonderlinge, het buitengewone. Zij verbeelden zich de populaire Sint Pieter, de portier van het hemelrijk, te zien op het ogenblik dat hij de paraplu aan het zusje van de pastoor komt brengen, opdat het kind niet nat zal regenen. Hoe die oude uit de hemel op aarde neergedaald mag zijn? Natuurlijk is hij op een wolk gaan zitten, die hem omlaag heeft doen zakken en hem op een of andere berg heeft neergezet.
Vervolgens bespreken zij dan de wonderdadige kracht, die van de paraplu uitgaat: hoe een dode door de aanblik ervan tot het leven terugkeerde, en zo ging de legende steeds verder, altijd maar verder en met haar de mare over de pastoor van Glogowa en diens zusje. (Jongens, die zal goed af zijn, die haar mettertijd tot vrouw krijgt!)
Sterft er een vermogende boer, al is het op een afstand van tien dorpen ver, dan wordt pastoor Johannes met zijn dalmatiek en de heilige paraplu, die nu al een reliek is geworden, ter begrafenis genodigd. Doch niet alleen voor begrafenisplechtigheden wordt de pastoor gehaald, maar ook om de biecht af te nemen bij hopeloze meken, dikwijls dagreizen ver, onder die voorwaarde, dat hij de paraplu van Sint Pieter gedurende de biecht boven de zieke zal opsteken. Het is onmogelijk dat zulks zijn nut niet hebben zou; of zo’n zieke wordt weer gezond, of als hij niet betert, dan zal hij tenminste zalig worden.
Ook trouwlustige paartjes, die grote parade ten toon willen spreiden – en dat willen ze immers gewoonlijk wel – deden, nadat ze in hun dorp al door hun eigen pastoor getrouwd waren, een bedevaart naar Glogowa, opdat hun handen daar onder de paraplu nog eens in elkaar gelegd zouden worden. En dat is dan eigenlijk pas je ware! De klokkenluider Kwapka houdt hen de heilige linnen paddestoel boven het hoofd, waarvoor hem dan ook enige zilverlingen in zijn beurs glijden. Wat echter de pastoor van Glogowa betreft, die stromen geld zowel als geschenken als met zakken toe.
In den beginne maakte hij tegenwerpingen genoeg, maar gaandeweg begon hij zelf ook te geloven dat de rode paraplu, die met de dag valer en onogelijker verd, toch wel van Goddelijke oorsprong zijn kan. Want was die paraplu niet direkt na zijn gebed daar getoverd, tot bescherming van het meisje? en is dit voorwerp niet de oorsprong van alles waarom hij gebeden had, welstand en vermogen?
«Heer Jezus,» – had hij op die somhere ochtend gevraagd – «doe een wonder, opdat ik het kind zal kunnen grootbrengen.» En zie: er wàs een wonder gebeurd! Geld, welstand, rijkdom stromen hem uit die simpele, voddige paraplu toe als ware het een lammetje uit een sprookje, dat zich maar hoefde te schudden om uit zijn wol goudstukken te laten vallen.
De roep van de paraplu drong ook door tot de hoge kringen. Zelfs Zijn Hoogwaardigheid, de bisschop van Beszterce werd ook nieuwsgierig en liet de pastoor met de paraplu bij zich komen. Nadat hij de paraplu van alle kanten bekeken had en zich de geschiedenis ervan had laten vertellen, sloeg hij eerbiedig een kruis en zei:
«Deus est omnipotens.»
Hetgeen zoveel wou zeggen als dat ook hij aan de paraplu geloof sloeg.
Na verloop van enige weken deed de bisschop zelfs nog meer. Hij gebood pastoor Johannes de reliek voortaan niet bij zich thuis te bewaren, maar haar een veilige bewaarplaats te verschaffen in de sacristie bij de andere kerkelijke goederen.
Pastoor Johannes antwoordde hierop terstond, dat de bewuste paraplu eigenlijk aan zijn zusje, de minderjarige Veronka Bélyi, toebehoorde en dat hij dus het recht niet had haar het voorwerp af te nemen en aan de kerk cadeau te doen. Zodra zijn zusje echter meerderjarig zou zijn, zou zij het ongetwijfeld wel aan de kerk willen afstaan.
Maar niet alleen kwam de paraplu ten goede aan de pastoor, die al spoedig trekvee kon aanschaffen, een groot stuk land kon bewerken, na een paar jaar een mooi stenen huis liet bouwen en paard en wagen hield, maar ook de gemeente Glogowa kwaam er door in aanzien.
Zomers kwamen uit de naburige badplaatsen massa’s dames toestromen, vask zelfs gravinnen (meestal oude gravinnen) om onder de paraplu een gebed uit te spreken en ten behoeve van deze werd tegenover de pastorie een hotel gebouwd met hot uithangbord:
«In de Wonderdadige Paraplu».
In één woord: Glogowa ging zienderogen vooruit. De dorpelingen schaamden zich tegenover de vele vreemdelingen over de klokkenstoel en lieten een fraaie toren met leien dak op de kerk zetten en daarvoor twee gloednieuwe klokken uit Beszterce komen.
Jan Srankó liet ter herinnering aan zijn terugkeer uit hot rijk des doods een prachtig Drie–eenheidsbeeld voor de kerk oprichten.
De kinderjuffrouw (want pastoor Johannes hield er voor Veronka een gouvernante op na die een hoed droeg) plantte geraniums en foksia’s in de tuin van de pastorie, bloemen die nog nooit eerder in Glogowa waren gezien.
Alles werd schoner en mooier (met uitzondering van vrouw Adamecz, die steeds lelijker werd) en de trots van de inwoners van Glogowa steeg zó hoog, dat zij Zondagsmiddags, als de mensen tijd hebben om over alles en nog wat te babbelen, nu reeds zo ver kwamen, dat ze gingen overwegen of het niet goed zou zijn in Glogowa een Calvariënberg te bouwen, gelijk aan die van Selmec, om de bedevaartgangers ook naar Glogowa te lokken en zodoende van tijd tot tijd geld en levendigheid in het dorp te brengen.