Ajvaz, Michal oldala, Lengyel életrajz
Életrajz
Michal Ajvaz (ur. 30 X 1949 r.
w Pradze) – czeski poeta, prozaik, krytyk i eseista.
Ukończył studia (bohemistyka i estetyka) na Wydziale
Filozoficznym Uniwersytetu Karola (1974). Po studiach imał się
rożnych zawodów: był pracownikiem fizycznym w domu kultury,
dozorcą, nocnym stróżem, badał podziemne zasoby wodne. Od 1996 r.
przez kilka lat pracował jako redaktor czołowego czasopisma
społeczno–kulturalnego, tygodnika „Literární noviny”,
w którym często ogłaszał teksty krytycznoliterackie.
Publikował również w innych periodykach prace poświęcone
zarówno literaturze, jak i filozofii i estetyce.
Zadebiutował tomem wierszy Vrazda hotelu Intercontinental,
1989 (Morderstwo w hotelu Intercontinental). Jego wiersze można
by nazwać poezją prozaika, gdyż autor opiera się w nich na
anegdocie: w dobrze znanej rodakom autora praskiej scenerii
dzieją się rzeczy zgoła niezwykle. Również w debiucie
prozatorskim Ajvaza, tomie opowiadań Návrat starého varana,
1991 (Powrót starego warana), dominuje nieskrępowana żadnymi
pętami wyobraźnia. Pierwszą powieścią Ajvaza jest Druhé
mesto, 1993 (Inne miasto). Akcja książki rozpoczyna się
w praskim antykwariacie, gdzie narrator znajduje książkę,
drukowaną literami nieznanego alfabetu. Powieść Ajvaza (podobnie
zresztą jak wcześniejsze opowiadania) niewątpliwie wykazuje wiele
z cech przypisywanych dziełom postmodernistycznym (np. świat
widziany jako amalgamat niezhierarchizowanych znaczeń i wartości,
łączenie bardzo różnych pierwiastków stylistycznych i cech
gatunkowych, skłonność do mistyfikacji, intertekstualność).
Czytelnika ujmuje przede wszystkim znakomicie wykreowany nastrój
i osadzenie w określonym miejscu, zderzenie egzotycznej
i tajemniczej wizji „innego miasta” z konkretem ulic
i placów współczesnej stolicy Czech. W dwu opowieściach
Ajvaza wchodzących w skład tomu Tyrkysový orel, 1997
(Turkusowy orzeł) podana zostaje w wątpliwość realność
naszego bytu i naszego świata czy przynajmniej jego wyjątkowość
w stosunku do innych możliwych światów, na przykład świata
snów.
Najnowsze publikacje pisarza to powieść Zlaty vek,
2002 (Złoty wiek) i książkowy esej Sny gramatik, záře
písmen. Set'aí s Jorgem Luisem Borgesem, 2003 (Sny
gramatyk, światło liter. Spotkania z Jorge Luisem Borgesem).
W Złotym wieku mamy do czynienia z portretem innej
cywilizacji. Wzorując się na opisach etnografów i podróżników,
badających egzotyczne społeczności i lądy, Ajvaz przedstawia
fikcyjny lud zamieszkały na fikcyjnej wyspie.
Polskie przekłady
poezji i prozy Ajvaza drukowały m. in. „Kresy”,
„Kwartalnik Artystyczny”, „Przegląd Artystyczno–Literacki”
i „Zeszyty Literackie”. Wkrótce wydawnictwo Pogranicze
ogłosi w jednym tomie tłumaczenie trzech pierwszych książek
pisarza.